Cukrzyca spowodowana niezdrowym trybem życia, nadwaga, otyłość to tylko niektóre z wielu problemów które mogą zadecydować o zgonie pacjenta. Serce jest przeciążone i coraz trudniej pompuje krew przez zwężenie naczyń. Wraz z problemami spowodowanymi odkładaniem się blaszki miażdżycowej w tętnicach rośnie również ryzyko zakrzepicy w a konsekwencji udar. Wszystkie te stany w dużej mierze powodowane są przez brak odpowiedniej edukacji. Walka z powikłaniami cukrzycy jest bardzo trudna i dobrze, że naukowcy poświęcają czas, aby badać możliwości zatrzymania niekorzystnych efektów naczyniowych.

Bardzo dobrze, że trwają intensywne badania nad powikłaniami cukrzycy. Wydawać by się mogło, że przy obecnym stanie wiedzy i tempie postępów w medycynie - w tym również w diabetologii - wdrażanie w życie projektów nie bazujących na zaawansowanych technologiach medycznych, a mających na celu poprawę przebiegu choroby nie jest celowe. Doświadczenia zarówno samych diabetyków jak i lekarzy prowadzących terapię pokazują jednak, że mimo nowych, coraz doskonalszych metod farmakoterapii oraz kontroli i samokontroli glikemii liczba problemów, które napotykają chorzy nie maleje. Powikłania cukrzycy, będące wynikiem zarówno stanu chorobowego samego w sobie jak i błędów w prowadzeniu osoby chorej, stanowią bardzo poważne obciążenie zarówno dla samego pacjenta jak i dla jego rodziny oraz społeczeństwa.

Pomimo ujednoliconych i konsekwentnie, wraz z rozwojem wiedzy unowocześnianych wytycznych terapeutycznych cukrzyca wciąż bywa leczona nieprawidłowo. Zdarza się, że powyższy fakt objawia się w postaci pogorszenia stanu zdrowia w wyniku niepotrzebnych, a kosztownych procedur. Dane amerykańskie wskazują na nieproporcjonalnie wysoki odsetek cukrzyków wymagających hospitalizacji z powodu działań niepożądanych leków. Ocenia się, że zdecydowanej większości podobnych zjawisk można uniknąć. Nie można również zapominać, ż cukrzyca jest jedną z głównych przyczyn ślepoty u osób dorosłych, chorób nerek oraz amputacji kończyny dolnej.

To bardzo ciekawe odkrycie. Cieszy mnie to tym bardziej, że do takich odkryć dochodzi w naszym kraju co potwierdza to, że jesteśmy w czołówce światowej jeżeli chodzi o różnego rodzaju badania w dziedzinie medycyny. Wydaje mi się, że koncentrowanie się na temacie cukrzycy jest niezmiernie ważne. W dzisiejszych czasach choruje na nią coraz więcej osób. Światowa Organizacja Zdrowia przewiduje, że do 2030 roku cukrzyca stanie się 7 najczęściej występującą przyczyną zgonów na świecie. Bardzo niepokojące jest również to, że jest ona diagnozowana coraz częściej wśród młodszej części społeczeństwa. Okazuje się, że nawet 50 procent chorych w początkowych etapach choroby nawet nie zdaje sobie sprawy, że ma cukrzycę. Jest to bardzo niebezpieczne z uwagi na to, że w tym czasie dochodzi do stopniowego wyniszczania organizmu. Brak wiedzy Polaków tylko potwierdza bardzo często doniesienia, że nie badają się oni regularnie co według mnie jest sporym problemem. Żyjemy w czasach, w których niestety jest diagnozowane coraz więcej chorób i regularne badanie się powinno stać się według mnie naszym obowiązkiem. Podczas badania poziomu glukozy we krwi można zdiagnozować tak zwany stan przedcukrzycowy. Gdy pacjent dowie się o nim, jest to jedna z ostatnich szans aby coś zmienić w swoim życiu. Oczywiście mowa tutaj o zmianie diety, a także regularnej aktywności fizycznej. Wydaje mi się, że w dzisiejszych czasach popełniane błędy żywieniowe oraz brak sportu przyczynia się diagnozowania u coraz większej ilości osób chorób cywilizacyjnych. Jeżeli jednak nie wykonuje się regularnych badań to warto aby pacjenci zwracali uwagę na objawy, które mogą świadczyć o tym, że mogło u nich dojść do rozwoju cukrzycy. Wśród tych objawów zalicza się:wzmożone pragnienie połączone z częstym oddawaniem moczu, wzmożony apetyt bez przyrostu masy ciała, zapalenie śluzówki jamy ustnej, zmęczenie, senność, zaburzenia widzenia, wypadanie włosów, wolniejsze gojenie ran, bóle głowy. Nawiązując jeszcze do podstawowych zasad profilaktyki zalicza się do nich dbanie o regularną aktywność fizyczną dostosowaną do wieku oraz możliwości, regularne spożywanie posiłków (przynajmniej 3 razy dziennie), odpowiednia zbilansowana dieta bogata w warzywa oraz owoce. Konieczne jest także spożywanie odpowiedniej ilości błonnika. Istotne jest aby osoby otyłe możliwie szybko utraciły zbędne kilogramy. Wydaje mi się, że bardzo dobre jest polecenie pacjentom, aby skorzystali z pomocy dietetyka, a także trenera personalnego, żeby nie musiał szukać rozwiązań w Internecie ponieważ mogą być one niewłaściwie do nich dopasowane. Bardzo często zdarza się, że osoby podejmują się ćwiczeń, które nie dokońca mogą okazać się dla nich korzystne. Przykładem jest to, że osoby z dużą nadwagą zaczynają biegać, co może się okazać dla nich szkodliwe. Początkowo trzeba zredukować liczbę kilogramów ponieważ podczas biegu w zbyt dużym stopniu u takich osób dochodzi do obciążenia stawów kolanowych, czy biodrowych. W takich sytuacjach bardzo łatwo można doznać kontuzji, która na jakiś czas może uniemożliwić wykonywanie jakiegokolwiek sportu, co w tym przypadku jest oczywiście niewskazane. Ze względu na to, że cukrzyca staje się niestety coraz powszechniejszą chorobą, to naukowcy cały czas starają się opracowywać nowe leki oraz metody jej leczenia. Naukowcom udało się stworzyć kapsułki zawierające bardzo mała igłę, która po połknięciu wkłuwa się w ścianę żołądka i umożliwia wstrzyknięcie insuliny w odpowiedniej dawce. Eliminuje to konieczność wykonywania iniekcji, które często wiążą się z licznymi powikłaniami. Innym bardzo ciekawym rozwiązaniem, które na dodatek powstaje w naszym kraju jest stworzenie bionicznej trzustki, przy pomocy technologii druku 3D. Wydaje mi się to bardzo ciekawym rozwiązaniem dla osób, których trzustka przestała produkować insulinę. Bardzo często zdarza się również, że pacjentom trudno jest dostosować odpowiednią dawkę tego hormonu. Sporą trudność z tym mają w dużej mierze starsi pacjenci, którzy w większym stopniu mają problemy z pamięcią oraz koncentracją. Naukowcom udało się opracować nowe urządzenie, które ułatwia kontrolowanie choroby, oraz automatycznie wylicza dawkę insuliny, którą należy podać w danym momencie. Bardzo dużą zaletą tego urządzenia jest to, że dokonuje pomiarów bardzo szybko i z dużą precyzją, a ponadto jest tanie oraz proste w obsłudze. Mowa tutaj o urządzaniu opracowanym przez Amerykanów. System d-Nav funkcjonuje jako glukometr – na podstawie pomiarów określa trendy oraz wskazuje choremu jaką dawkę insuliny powinien przyjąć. Po pół roku stosowaniu tego systemu pacjenci osiągali lepsze wyrównanie glikemii w porównaniu z osobami, które nie miały możliwości korzystania z tego urządzenia. Co więcej, lepsze wyrównanie poziomu glukozy udało się osiągnąć bez powikłań związanych z nadmierną ilością przyjmowanej insuliny, czyli hipoglikemii.

Proces niszczenia naczyń krwionośnych spowodowany przewlekłą hiperglikemią jest bardzo złożony. Z publikacji dr Michael J. Fowler'a wynika, że W cukrzycy typu 2 poza tworzeniem zmian miażdżycowych istnieją mocne dowody na nasilenie adhezji płytek krwi oraz nadkrzepliwość. Upośledzenie wytwarzania tlenku azotu, zwiększenie wytwarzania wolnych rodników w płytkach krwi oraz zmiany w gospodarce wapniowej mogą nasilać agregację płytek. Zwiększone stężenie inhibitora aktywacji plazminogenu typu 1 u chorych na cukrzycę może również upośledzać fibrynolizę. Połączenie zwiększonej krzepliwości i upośledzenia fibrynolizy prawdopodobnie w jeszcze większym stopniu zwiększa ryzyko zamknięcia naczynia i powikłań sercowo-naczyniowych w cukrzycy typu 2.Cukrzyca zwiększa ryzyko rozwoju chorób układu krążenia (cardiovascular disease, CVD). Chociaż dokładny mechanizm, w jakim cukrzyca zwiększa ryzyko tworzenia blaszek miażdżycowych, nie został określony, związek ten jest bardzo wyraźny. Choroby układu krążenia są najważniejszą przyczyną śmiertelności zarówno wśród chorych na cukrzycę typu 1, jak i 2. W rzeczywistości leczenie CVD pochłania największą część wydatków na opiekę zdrowotną u chorych na cukrzycę. Wśród makronaczyniowych powikłań cukrzycy związek choroby niedokrwiennej serca z cukrzycą udowodniono w licznych badaniach, począwszy od Framingham Study. Nowsze badania wykazały, że ryzyko zawału serca, u chorych na cukrzycę jest równoważne ryzyku u osób bez cukrzycy, które przebyły już zawał serca. Odkrycia te doprowadziły do nowych rekomendacji ADA oraz American Heart Assocciation mówiących, że cukrzycę należy uważać za ekwiwalent ryzyka choroby niedokrwiennej serca, a nie za czynnik ryzyka. Cukrzyca typu 2 zazwyczaj występuje wraz z zespołem metabolicznym, który obejmuje również otyłość brzuszną, nadciśnienie, hiperlipidemię oraz zwiększoną krzepliwość. Te inne czynniki też mogą przyczyniać się do chorób układu krążenia. Nawet wobec istniejących wielu czynników ryzyka cukrzyca typu 2 działa jako niezależny czynnik ryzyka choroby niedokrwiennej, udaru i zgonu. Wśród chorych na cukrzycę typu 2 kobiety mogą być bardziej zagrożone chorobą niedokrwienną serca niż mężczyźni. Mikroangiopatia także jest czynnikiem predykcyjnym powikłań wieńcowych. Cukrzyca jest też silnym niezależnym czynnikiem predykcyjnym udaru mózgu oraz chorób naczyń mózgowych. U chorych na cukrzycę typu 2 ryzyko udaru mózgu jest znacznie większe i wzrasta o 150-400%. W cukrzycy zwiększone jest ryzyko demencji związanej z udarem oraz ponownego udaru, jak również związanej z udarem śmiertelności. Chorzy na cukrzycę typu 1 są nieproporcjonalnie obciążeni chorobą niedokrwienną serca. Badania wykazały, że śmiertelność z powodu choroby niedokrwiennej serca wśród tych chorych jest większa niż w populacji ogólnej we wszystkich grupach wiekowych. Wśród osób w wieku >40 roku życia śmiertelność z powodu choroby niedokrwiennej serca w grupie kobiet jest większa niż u mężczyzn. Badania obserwacyjne wykazały, że u chorych na cukrzycę typu 1 śmiertelność z powodu chorób naczyń mózgowych w każdym wieku jest zwiększona. Zwiększone ryzyko chorób układu krążenia doprowadziło do intensywniejszego leczenia tych schorzeń w celu zapewnienia pierwotnej lub wtórnej prewencji choroby niedokrwiennej serca. Badania dotyczące cukrzycy typu 1 wykazały, że ścisła kontrola cukrzycy wiąże się z wolniejszą spoczynkową czynnością serca oraz że chorzy z bardziej nasiloną hiperglikemią mają tendencję do szybszej spoczynkowej czynności serca, co wiąże się z większym ryzykiem chorób układu krążenia. Diabetes Control and Complications Trial/Epidemiology of Diabetes Interventions and Complications Study wykazało bardziej jednoznacznie, że w ciągu 17 lat prospektywnej analizy intensywne leczenie cukrzycy typu 1, obejmujące zmniejszenie wartości HbA1C, wiąże się z 42% redukcją ryzyka wszystkich powikłań sercowo-naczyniowych oraz 57% redukcją ryzyka zawału serca niezakończonego zgonem, udaru i zgonu z powodu chorób układu krążenia. Nie przeprowadzono dużego długoterminowego kontrolowanego badania pokazującego zmniejszenie częstości powikłań o charakterze makroangiopatii z powodu poprawy kontroli glikemii w cukrzycy typu 2. W licznych badaniach wykazano jednak, że modyfikacja innych składowych zespołu metabolicznego istotnie zmniejsza ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych. Obniżenie ciśnienia tętniczego u chorych na cukrzycę typu 2 wiązało się ze zmniejszeniem częstości powikłań sercowo-naczyniowych i śmiertelności. UKPDS było jednym z pierwszych i najbardziej znaczących badań wykazujących zmniejszenie częstości makroangiopatii związane z leczeniem nadciśnienia tętniczego u chorych na cukrzycę typu 2. Istnieją dodatkowe korzyści z obniżenia ciśnienia tętniczego za pomocą inhibitorów ACE oraz antagonistów receptora angiotensyny. Blokada układu renina-angiotensyna wywołana albo przez inhibitory ACE, lub ARB zmniejsza częstość występowania powikłań sercowo-naczyniowych w większym stopniu niż inne leki hipotensyjne. Należy zaznaczyć, że stosowanie inhibitorów ACE oraz antagonistów receptora angiotensyny może również spowolnić postęp mikroangiopatii cukrzycowej w nerkach (jak opisano powyżej). Zazwyczaj u chorych na cukrzycę typu 2 do kontroli ciśnienia tętniczego konieczna jest jednak terapia wielolekowa. Kolejnym celem leczenia jest stężenie lipidów we krwi. Liczne badania wykazały zmniejszenie ryzyka makroangiopatii u chorych na cukrzycę leczonych preparatami zmniejszającymi stężenie lipidów, szczególnie statynami. Leki te są skuteczne zarówno w pierwotnej, jak i wtórnej prewencji chorób układu krążenia, jednak chorzy na cukrzycę oraz z wcześniejszą i obecną chorobą układu krążenia mogą odnieść największe korzyści. Chociaż przegląd wszystkich istotnych badań wykracza poza ramy niniejszego artykułu, należy wspomnieć, że korzyści ze zmniejszenia stężenia lipidów oraz obniżenia ciśnienia krwi są stosunkowo dobrze udokumentowane i prawdopodobnie dotyczą również chorych na cukrzycę typu 1. Poza leczeniem statynami korzystne działanie mają pochodne kwasu fibrynowego. Zwiększają one stężenie HDL i zmniejszają stężenie triglicerydów, a w Veteran Affairs High-Density Lipoprotein Cholesterol Intervention Trial wykazano, że u chorych na cukrzycę zmniejszają ryzyko zawału serca. Chorzy na cukrzycę typu 1 trwającą >5 lat powinni być raz w roku badani w kierunku mikroalbuminurii, a wszyscy chorzy na cukrzycę typu 2 poddani takiemu badaniu przesiewowemu w chwili rozpoznania i później raz w roku. U wszystkich chorych na cukrzycę należy raz w roku oznaczać stężenie kreatyniny. Osoby z mikroalbuminurią lub makroalbuminurią powinny być leczone inhibitorami enzymu konwertującego angiotensynę lub antagonistami receptora angiotensyny. Leczenie takie jest przeciwwskazane w czasie ciąży lub przy nietolerancji na lek. Chorzy nietolerujący jednego z powyższych leków mogą tolerować inny. U leczonych w taki sposób należy kontrolować stężenie potasu. Chorzy z GRF <60 ml/min lub z niekontrolowanym nadciśnieniem, lub hiperkaliemią mogą odnieść korzyści z konsultacji nefrologa. Chorzy na cukrzycę typu 1 powinni być poddani kompleksowemu badaniu okulistycznemu, z rozszerzeniem źrenicy, po 3-5 latach od rozpoznania choroby. Chorzy na cukrzycę typu 2 powinni przejść takie badanie przesiewowe w chwili rozpoznania choroby. Chorzy powinni dążyć do optymalnej kontroli glikemii i ciśnienia krwi w celu zmniejszenia ryzyka progresji retinopatii cukrzycowej. Wszyscy chorzy na cukrzycę powinni przejść badania przesiewowe w kierunku symetrycznej dystalnej polineuropatii w chwili rozpoznania i potem corocznie. Nietypowe objawy mogą skłonić do wykonania badania elektrofizjologicznego lub diagnostyki w kierunku innych przyczyn neuropatii. Chorzy z neuropatią obwodową powinni zacząć szczególnie dbać o stopy, w tym nosić specjalne obuwie w celu zmniejszenia ryzyka owrzodzeń. Mogą oni również wymagać skierowania do podiatry. Badania przesiewowe w kierunku neuropatii autonomicznej powinny być przeprowadzone w chwili rozpoznania cukrzycy typu 2, a w przypadku cukrzycy typu 1 rozpocząć się 5 lat po ustaleniu rozpoznania. Leczenie objawowe bólu w neuropatii obwodowej może skutecznie poprawić jakość życia chorych, jednak nie wydaje się zmieniać naturalnego przebiegu choroby. Z tego powodu chorzy i lekarze powinni nieustannie dążyć do możliwie najlepszej kontroli glikemii. W świetle powyższych silnych dowodów łączących cukrzycę z chorobami układu krążenia oraz w celu kontroli i zapobiegania mikroangiopatii cukrzycowej ADA wydało praktyczne zalecenia dotyczące prewencji i leczenia powikłań cukrzycy. Ciśnienie krwi powinno być mierzone rutynowo. Wartości docelowe ciśnienia wynoszą <130/80 mm Hg. Chorzy z ciśnieniem tętniczym ≥140/90 mm Hg, poza dietą i zmianą stylu życia, powinni być leczeni farmakologicznie. Chorzy z ciśnieniem 130-139/80-89 mm Hg mogą podjąć próbę zmiany stylu życia i terapii behawioralnej trwającą 3 miesiące, a następnie mieć włączone leczenie farmakologiczne, jeśli nie zostaną osiągnięte docelowe wartości ciśnienia tętniczego. Leczenie farmakologiczne należy rozpoczynać od leków, wobec których wykazano, że zmniejszają ryzyko chorób układu krążenia, jednak wszyscy chorzy na cukrzycę i nadciśnienie powinni w schemacie leczenia hipotensyjnego otrzymywać inhibitor ACE lub antagonistę receptora angiotensyny.1 Oznaczenie stężenia lipidów powinno być wykonywane u dorosłych chorych na cukrzycę co najmniej raz w roku. Docelowe wartości stężenia lipidów dla tych chorych powinny wynosić: LDL <100 mg/dl (lub <70 przy jawnej chorobie układu krążenia), HDL >50 mg/dl oraz triglicerydów na czczo <150 mg/dl. Wszystkich chorych na cukrzycę należy zachęcać do ograniczenia spożycia tłuszczów nasyconych, tłuszczów trans i cholesterolu. Leczenie statynami w celu zmniejszenia stężenia LDL o 30-40% zalecane jest niezależnie od wartości wyjściowych u chorych >40 roku życia, aby zmniejszyć ryzyko chorób układu krążenia. Można rozważać leczenie również u chorych <40 roku życia. U chorych z jawną chorobą układu krążenia należy szczególną wagę przykładać do leczenia zmniejszającego stężenie triglicerydów lub zwiększającego stężenie HDL. Do osiągnięcia idealnej kontroli stężenia lipidów konieczne może być leczenie skojarzone statyną z innym lekiem, takim jak fibrat lub niacyna, jednak należy ściśle kontrolować chorych pod kątem możliwych działań niepożądanych. Leczenie kwasem acetylosalicylowym (75-162 mg/24 h) jest wskazane we wtórnej prewencji chorób układu krążenia i powinno być stosowane u chorych na cukrzycę w wieku >40 lat oraz w wieku 30-40 lat, jeśli występują inne czynniki ryzyka. Chorzy w wieku <21 roku życia nie powinni otrzymywać kwasu acetylosalicylowego z powodu ryzyka zespołu Reye’a. U chorych, którzy nie tolerują leczenia kwasem acetylosalicylowym z powodu uczulenia lub działań niepożądanych, można rozważyć inne leki przeciwpłytkowe. Poza powyższymi zaleceniami farmakologicznymi należy przekonywać chorych, aby nie rozpoczynali palenia tytoniu lub tego zaprzestali, co pozwoli na zmniejszenie ryzyka wystąpienia u nich chorób układu krążenia i ogólnie wpłynie korzystnie na ich zdrowie. Należy również zaznaczyć, że statyny, inhibitory ACE i antagoniści receptora angiotensyny są zdecydowanie przeciwwskazane w czasie ciąży.

Według prognozowania w przeciągu 7 lat liczba chorych na cukrzycę zwiększy się o kolejny milion. Eksperci uważają, że liczba chorych osób prawdopodobnie jest większa, ponieważ szacuje się, że co piąta osoba nie wie, że może mieć cukrzycę. Często jest ona rozpoznawana dopiero w zaawansowanym stadium, co według mnie wynika z niedostatecznej świadomości społeczeństwa odnośnie tego aby kontrolować poziom glukozy we krwi. Od tego roku wprowadzono w naszym kraju podatek cukrowy. Są zwolennicy tego pomysłu, którzy uważają, że z takiego działania płynęłyby liczne korzyści inni z kolei podchodzą do tego pomysłu nieco sceptycznie i uważają, że dopóki nie wpłynie się we właściwy sposób na świadomość obywateli to ciężko będzie coś zmienić. Wiele osób opiera się na danych, które pochodzą z innych państw. Wprowadzenie podatku na produkty zawierające nadmierne ilości cukru sprawiło, że zainteresowanie nimi znacznie się zmniejszyło. Tego typu działania podjęto w Wielkiej Brytanii, Finlandii, Francji, Kanadzie, Stanach Zjednoczonych czy na Węgrzech. Bardzo ciekawym pomysłem jednej z ekspertek jest to, aby środki finansowe uzyskane z takiego podatku można wykorzystać na leczenie powikłań otyłości lub co jest też bardzo istotne zwiększanie świadomości pacjentów odnośnie profilaktyki zdrowia. We Francji czy Belgii wprowadzono bardzo ciekawe rozwiązanie oznaczając produkty kolorami, w zależności od stopnia ich szkodliwości. To z pewnością także może wpłynąć na świadomość konsumentów ponieważ wiele osób nawet po przeczytaniu składu produktu może mieć problem ze stwierdzeniem czy warto go kupić czy nie. Takie rozwiązanie z dużym prawdopodobieństwem pomoże im wybranie produktu, który nie będzie działał niekorzystnie na ich zdrowie. Cały czas zalecenia co do ilości spożywanego cukru ulegają modyfikacjom. Nie ulega wątpliwości, że jest on nadużywany przez znaczną część społeczeństwa. Warto zauważyć, że często może także dziać się to nieświadomie. Wystarczy jednak spojrzeć na etykietę każdego produktu, a mniej więcej będziemy wiedzieć czy zawiera on korzystne dla naszego zdrowia składniki, w odpowiedniej ilości. Rodzice powinni zwracać uwagę na produkty, które kupują swoim dzieciom. Warto zwrócić uwagę na to aby unikać mleka smakowego, słodkich (nawet niskokalorycznych) napojów oraz wody z dodatkami smakowymi. Gdy wypije się je od czasu do czasu to z pewnością nie jest to groźne jednak warto aby dzieciom nie podawać takich produktów ponieważ jeżeli nie będą znać smaku produktów to jest szansa, że nie będą miały ochoty na nie w kolejnych latach życia. Warto skoncentrować się na tym, że cukier może występować pod różnymi postaciami. Trzeba o tym pamiętać sugerując się wyborem konkretnego produktu. Może on występować jako glukoza, fruktoza, syrop glukozowo-fruktozowy, cukier kukurydziany, syrop klonowy, syrop z agawy, cukier inwertowany, izoglukoza, sacharaza czy melasa. Wiele osób zastanawia się czy cukier trzcinowy jest mniej szkodliwy od białego. Głównym składnikiem cukru trzcinowego podobnie jak cukru białego jest sacharoza. Oprócz różnicy w wyglądzie i walorach smakowych ich wartości odżywcze są takie same, dlatego w jednakowym stopniu mogą przyczyniać się do rozwoju groźnych chorób. Należy w tym momencie wspomnieć o substytutach cukru, które są chętnie wybierane przez konsumentów i są częściej dodawane do różnych produktów. Ksylitol jest o 40 procent mniej kaloryczny niż biały cukier. Co więcej jest metabolizowany bez udziału insuliny, więc może być spożywany przez osoby chorujące na cukrzycę. Nie należy go jednak stosować w ilości większej niż 15 gramów na dobę gdyż wykazuje działanie przeczyszczające. Jeżeli chodzi o pozytywne aspekty to ma on jeszcze działanie przeciwpróchnicowe co znalazło swoje zastosowanie np. w gumach do żucia. Innym zamiennikiem może być stewia, która charakteryzuje się zerową kalorycznością, a jest znacznie słodsza od cukru. Jej liście są kilkadziesiąt razy słodsze od cukru, a w postaci ekstraktu nawet kilkaset razy, dlatego nie ma konieczności stosowania jej w dużych ilościach. Można stosować również erytrytol, który także nie jest metabolizowany. Z kolei tagatoza jest przyswajana przez organizm w zaledwie jednej piątej dzięki czemu nie podnosi gwałtownie poziomu cukru we krwi. Profilaktyka w przypadku tej choroby jest niezmiernie istotna. Narodowy Fundusz Zdrowia już w tym momencie kładzie większy nacisk na profilaktykę oraz zwiększenie wiedzy społeczeństwa co moim zdaniem jest bardzo dobrym rozwiązaniem. Konieczne są działania, których celem jest redukcja ilości spożywanego cukru. Prawie 61 procent niemowląt i aż 98 procent małych dzieci spożywa codziennie cukry dodane. Jeżeli chodzi o niemowlęta głównym źródłem cukru w ich diecie są dosładzane jogurty owocowe, natomiast w przypadku małych dzieci są to słodzone napoje. Jest to poważny problem jeżeli chodzi o zdrowie publiczne bowiem w tym czasie kształtują się nawyki żywieniowe, które towarzyszą danej osobie przez kolejne lata. Jak się okazuje dzieci, które piły słodkie napoje przed ukończeniem pierwszego roku życia z większym prawdopodobieństwem sięgały po nie przynajmniej raz dziennie w wieku 6 lat. Wciąż mówi się o tym, że zbyt duża ilość cukru może w niekorzystny sposób wpływać na zdrowie. Powikłaniem z którym kojarzy nam się jego nadużywanie jest cukrzyca, która ma negatywny wpływ na układ krążenia. Osoby uprawiające sport powinny pamiętać o tym, że podczas wysiłku fizycznego jest ona wolniej wchłaniana niż glukoza, toteż zapotrzebowanie na nie jest zbyt duże. Jak się okazuje jej dzienna dawka występuje w 150 mililitrach świeżo wyciśniętego soku z owoców. Jak przekonują eksperci trzeba znacznie więcej uwagi poświęcić edukacji. Niezbędne jest uświadomienie młodym osobom w jaki sposób mogą spalić nadmierną ilość kalorii przyswojonej najczęściej pod postacią cukru. Niestety może być z tym problem ponieważ znaczna część młodych ludzi nie chce uprawiać sportu. Problem braków kadrowych występuje również jeżeli chodzi o cukrzycę ponieważ przeszkolone pielęgniarki są deficytową kadrą co ma związek z tym, że nie pełnią one każdego dnia dyżurów w placówkach oświatowych, co jest odpowiednim miejscem do przeprowadzania działań profilaktycznych. Często znajdując się nawet w takich placówkach nie mają one wystarczającej ilości czasu aby je przeprowadzić. Podobna sytuacja dotyczy pielęgniarek czy położnych zatrudnionych w Podstawowej Opiece Zdrowotnej. Nadmiar obowiązków również utrudnia im przeprowadzanie konkretnych działań, których założeniem jest niedopuszczenie do rozwoju chorób cywilizacyjnych. Według danych w naszym kraju pracuje około 4 tysiące pielęgniarek przeszkolonych w zakresie opieki diabetologicznej. Niestety nie udaje im się znaleźć zatrudnienia nawet w szpitalach na oddziałach diabetologicznych w roli edukatorów. Niski poziom aktywności fizycznej jest jednym z czynników, który zwiększa ryzyko jej wystąpienia. Ma to związek z tym, że w mniejszym stopniu dochodzi do utleniania glukozy, zmniejsza się aktywność jej transporterów i nasila się efekt zwiększonej syntezy kwasów tłuszczowych. W ostatnim czasie mówi się o tym, że pewien rodzaj czujników do monitorowania poziomu glukozy we krwi może być refundowany. Miałby on przysługiwać osobom z cukrzycą typu 1 w wieku od 4 do 18 lat z bardzo dobrze monitorowaną glikemią (8 pomiarów na dobę). Czujniki te zawierają system FGM, który umożliwia wysyłanie pomiarów bezpośrednio do rodziców, a także specjalisty prowadzącego terapię. System ten jest szczególnie zalecany młodym osobom ponieważ pozwala na ciągłe analizowanie poziomu glukozy we krwi co znacznie redukuje prawdopodobieństwo wystąpienia niebezpiecznej hipoglikemii, niekorzystnie wpływającej na układ nerwowy, a także mogących przyczynić się do zgonu dziecka.Jeżeli chodzi o powikłania to NFZ informuje, że ostatnio znacznie wzrosła liczba amputacji stóp. Na przełomie lat 2014-2018 ich ilość wzrosła o ponad jedną piątą. Niepokojącą informacją jest to, że znaczna część z tych osób nie była wcześniej na wizycie u diabetologa.

W naszym kraju żyje 2,7 miliona osób z cukrzycą. Z kolei u 5-6 milionów występuje stan przedcukrzycowy, u części z nich w ciągu 10 lat dojdzie do rozwoju wspominanej choroby. Moim zdaniem jest to nadzieja, na to, że sytuacja w polskim społeczeństwie jeżeli chodzi o tą chorobę ulegnie pozytywnej zmianie. Rzeczą na którą koniecznie warto jest zwrócić uwagę jest dieta. Wiele mówi się o błonniku i jego korzystnym wpływie na nasze zdrowie. W przypadku osób, które chorują na cukrzycę spożycie błonnika może przyczynić się do wydłużenia życia. Takie wnioski zostały zaprezentowane przez naukowców z Nowej Zelandii. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy jak łatwo można zwiększyć spożycie błonnika. Znajduje się on powszechnie w warzywach oraz owocach. Można znaleźć go także w produktach pełnoziarnistych, brązowym ryżu czy nasionach strączkowych. Wspomniane badania dotyczyły osób z cukrzycą typu 1 i 2. Regularne spożywanie większych ilości błonnika przyczyniało się do tego, że w lepszym stopniu był kontrolowany poziom glukozy, cholesterolu we krwi, a także redukcja masy ciała. Należy jednak wspomnieć o tym, że przetwarzanie pokarmów zawierających błonnik może osłabić ich korzystne działanie. Jeżeli chodzi o spożywanie błonnika to nie należy się kierować tylko tym, że może on okazać się skuteczny w kontrolowaniu różnych schorzeń lub redukowaniu niektórych objawów. Jako profilaktyka licznych chorób bardzo ważne jest aby spożywać go w zwiększonych ilościach. Jeżeli chodzi o profilaktykę warto jest wspomnieć o aktywności fizycznej. Jeżeli ma ona przyczyniać się do obniżenia poziomu cukru to musi być wykonywana przez około 3-4 godziny w ciągu tygodnia. Moim zdaniem nie jest to zbyt dużo czasu i z pewnością każdemu uda się tak rozplanować swoje zajęcia aby móc poćwiczyć. Aby było to skuteczne dobrze aby odstępy pomiędzy dniami, w których jest uprawiany sport nie był dłuższy niż 2-3 dni. Wiele osób na początkowych etapach przygody z aktywnością fizyczną popełnia pewien błąd. Starają się oni bowiem wykonywać ćwiczenia praktycznie w maksimum swoich możliwości. Dla organizmu może to być pewnego rodzaju stres, który przyczynia się do tego, że musi być wytworzona większa ilość energii. Przyczynia się to do tego, że we krwi dochodzi do wzrostu poziomu glukozy. Powoduje to rozwój hiperglikemii. Jeżeli chodzi o początki ze sportem to dobrze aby ćwiczenia były wykonane w 60 procentach możliwości. Istotne jest aby się zmęczyć, ale nie doprowadzić do przemęczenia. Polecaną formą aktywności jest nordic walking albo szybki spacer. Ważnym aspektem jest aby w odpowiedni sposób dotlenić organizm, dlatego jeżeli zamierzamy ćwiczyć w domu, to dobrze jest to robić przy otwartym oknie. Właściwa technika oddechu również jest istotna i warto jest się jej nauczyć. Trenerzy personalni, a także lekarze zalecają także inne formy aktywności fizycznej. Jedną z nich jest pływanie, podczas którego nie dochodzi do nadmiernego obciążenia stawów. Jednocześnie podczas tej aktywności fizycznej jest możliwe zaangażowanie wielu grup mięśniowych.To dobry pomysł aby takie kampanie były organizowane w naszym kraju. W naszym kraju wciąż prowadzone są liczne działania, których celem jest poprawa kondycji zdrowotnej naszego społeczeństwa. W uzdrowisku w Busku-Zdroju uruchomiono bezpłatny badań profilaktycznych w kierunku wykrycia cukrzycy typ 2. Dodatkowo będą prowadzone także zajęcia ruchowe oraz porady dietetyczne. Badanie ma objąć 240 tysięcy osób wieku 45-64 lat. Wydaje mi się, że takie działa cieszą się sporym zainteresowaniem, a ich cel jest jak najbardziej słuszny. Zapobieganie cukrzycy typu 2 wcale nie jest bardzo trudne, jednak należy stosować się do kilku podstawowych zasad, o których uczestnicy będa mogli się dowiedzieć właśnie w uzdrowisku. Dobrze aby podobne działania miały miejsce w innych częściach naszego kraju ponieważ problem nadwagi czy otyłości, dotyczy większości regionów w Polsce. W naszym kraju od niedawna pacjenci mają dostęp do nowych metod leczenia z wykorzystaniem flozyn i inkretyn. Flozyny wykazują działanie kardioprotekcyjne i mogą zredukować ryzyko rozwoju groźnych schorzeń. Warto zaznaczyć, że w naszym kraju każdego roku w wyniku powikłań sercowo-naczyniowych związanych z cukrzycą umiera 200 tysięcy osób. Z kolei inkretyny ułatwiają redukcję masy ciała, co zostało potwierdzone w badaniach. Dzięki zastosowaniu tych substancji w znacznym stopniu może dojść do zmniejszenia liczby hospitalizacji co zarówno z punktu widzenia pacjenta, ale także oszczędności, szczególnie w dzisiejszych czasach jest bardzo ważna. Jeżeli chodzi o leczenie insuliną, to doszło do redukcji ich cen. Trwają jeszcze negocjacje w temacie insulin długodziałających. Postęp technologiczny przyczynił się do znacznej poprawy kontrolowania poziomu glukozy we krwi. Stworzono urządzenie, które jest w stanie je analizować bez przerwy. Niestety jak na razie jest ono refundowane do 18 roku życia. Istnieje jednak szansa, że będzie ona dotyczyć także osób pełnoletnich jeśli cena tych urządzeń ulegnie redukcji. Z punktu widzenia lekarza, możliwość oceny poziomu glukozy z pewnością będzie pomocne w kontrolowaniu zdrowia pacjenta. Dodatkowo rodzice mogą sprawdząć czy ich dzieci stosują się do zaleceń specjalisty poza domem, na przykład podczas pobytu w szkole czy na wycieczce. Jedna z wrocławskich firm będzie przeprowadzać badania nad lekiem przeciwcukrzycowym. Na świecie żyje bardzo wiele osób z cukrzycą typu 2. Opracowanie skutecznego leku z pewnością byłoby ogromnym przełomem w medycynie, a jeśli powstałby on w naszym kraju to na pewno dostęp do tego typu terapii byłby tańszy i łatwiejszy. Nowy lek ma zostać dostarczany przez skóre w sposób, który zapewnia brak ciągłości uszkodzenia powłok skórnych i wykazywać się bardzo szybkim działaniem. Należy wspomnieć o tym, że wiele osób z cukrzycą 2 typu cierpi na różnego rodzaju dolegliwości pochodzące z układu pokarmowego. Związane jest to z tym, że zmuszeni są oni przyjmować od kilku do nawet kilkunastu tabletek dziennie. Szczególnie osoby starsze mogą skarżyć się na problemy z połykaniem wynikających właśnie z przyjmowania leków w takiej postaci. Nowa forma podawania leków z pewnością będzie bardziej komfortowa i bezpieczniejsza dla pacjentów. Precyzyjne dawkowanie zwiększy skuteczność terapii, a także poprawi bezpieczeństwo. Pozostając w tematyce nowych leków, trwają pracę nad substancjami, których działanie przyczyni się do redukcji zaburzeń metabolicznych, które mogą być przyczyną licznych powikłań. Dokładniej ma to być odpowiednia szczepionka. Jej działanie ma opierać się na usuwaniu uszkodzonych komórek układu odpornościowego. Jeżeli nie zostaną usunięte to mogą przyczyniać się do rozwoju stanu zapalnego. Prawdopodobnie chodzi o limfocyty T, które mogą kumulować się w tkance tłuszczowej, zwiększając ryzyko jego rozwoju, a także zaburzeń metabolicznych, a nawet chorób serca. Terapie polegające na redukcji liczby tych komórek może okazać się bardzo przydatne w przypadku przebiegu cukrzycy. Często obserwowanym powikłaniem wśród osób z cukrzycą jest stopa cukrzycowa. Związane jest to z niedokrwieniem tej części ciała, a także neuropatią. Niedokrwienie związane jest z podwyższonym poziomem glukozy we krwi, co jest spowodowane jej niewłaściwą kontrolą. Natomiast jeżeli chodzi o neuropatię to dochodzi do uszkodzenia nerwów czuciowych. Oba te stany powodują, że u osób z cukrzycą dochodzi do zaburzeń odczuwania bólu oraz temperatury. To może skutkować powstawaniem groźnych ran w wyniku różnych czynników, które następnie mogą stać się groźnymi owrzodzeniami. Taki stan, który nie jest w odpowiedni sposób leczony może skutkować amputacją stopy. Aby nieść pomoc tym pacjentom naukowcy opracowali specjalistyczne wkładki do butów opartych o technologię 3D. Dostosowanie nowoczesnych wkładek, w których jest dopasowywana również sztywność w zależności od masy ciała pacjenta pozwala na zmniejszenie ryzyka powstawania urazów. Miejmy nadzieję, że cukrzyca na przestrzeni lat będzie dużo rzadziej występować. Zależy to jednak w największym stopniu od świadomości społeczeństwa. Nie można zapominać, że profilaktyka powinna być filarem naszego postępowania jeżeli chodzi o zdrowie. Liczne nowe odkrycia z pewnością są w stanie poprawić jakość życia pacjentów, jednak zapobieganie im, moim zdaniem jest dużo lepszą opcją, którą powinniśmy wybierać.

Problemem w naszym kraju jest to, że chory często ma niewłaściwy poziom glukozy we krwi nawet przez kilkanaście lat, co spowodowane jest tym, że nie są systematycznie przeprowadzane badania. W tym czasie dochodzi do uszkodzenia zarówno małych jak i dużych naczyń krwionośnych, co wiąże się z licznymi konsekwencjami takimi jak wspomnianymi w artykule zmianach w dnie oka. Zwiększa się ryzyko uszkodzenia kłębuszków nerkowych oraz rozwoju stopy cukrzycowej, która w większości przypadków niestety musi zakończyć się jej amputacją. Warto zaznaczyć, że wszystkie te powikłania mogą w znacznym stopniu pogorszyć jakość życia przyczyniając się także do tego, że chory staje się w znacznie mniejszym stopniu samodzielnym. Należy wspomnieć, że cukrzyca to choroba, z którą da się normalnie żyć. Istotne jest odpowiednio wczesne jej zdiagnozowanie, a także stosowanie się do zaleceń specjalistów. Wydaje mi się, że w dzisiejszych czasach, w których mamy dostęp do ogromnej ilości zdrowej żywności oraz wszelkich form aktywności fizycznych powinniśmy skupić się na tym aby jak najszybciej zacząć dbać o zdrowie swoje i swoich bliskich. Jednym z najczęstszych powodów rozwoju cukrzycy typu 2 jest nadwaga lub otyłość. Na skutek tego, że do naszego organizmu dostarcza się zbyt dużych ilości substratów energetycznych są one zamieniane na tkankę tłuszczową. Komórki, w których znajduje się nadmiar tłuszczu nie pobierają glukozy, jako kolejnego źródła energii. Jeśli w odpowiednio krótkim czasie nie zostanie spalona glukoza to jest ona przekształcana w tłuszcz. Aby dostała się do komórek trzustka musi wytworzyć większe ilości insuliny. Wraz z upływem czasu dochodzi do sytuacji, że hormon ten jest wydzielany w mniejszych ilościach. Proces ten trwa przez kilka lat, ale w końcu dochodzi do sytuacji, że jego synteza zostaje całkowicie zatrzymana. Okres ten nazywany jest stanem przedcukrzycowym i warto zaznaczyć, że istnieje szansa aby go jeszcze odwrócić. Stan przedcukrzycowy przyczynia się do tego, że ryzyko rozwoju cukrzycy wzrasta aż pięciokrotnie. Innymi czynnikami, które przyczyniają się do jego wystąpienia jest nadciśnienie tętnicze, a także zaburzenia dotyczące mikroflory jelitowej która coraz częściej staje się obiektem badań naukowców pod kątem licznych chorób. Do jego rozwoju może dochodzić także w wyniku wystąpienia insulinooporności. Przyczynia się ona do zwiększenia ryzyko zaburzeń sercowo-naczyniowych. Może zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia udaru mózgu, zawału serca czy też miażdżycy. Prawdopodobnie ma też związek z chorobami neurodegeneracyjnymi. W przypadku kobiet może przyczyniać się do zaburzeń cyklu miesiączkowego, problemów z płodnością, a także rozwojem zespołu policystycznych jajników. Wspomina się o tym, że osoby otyłe znacznie częściej mają problem z insulinoopornością. W większości przypadków tak właśnie jest ponieważ zbyt duża ilość tkanki tłuszczowej przyczynia się do rozwoju insulinooporności, w wyniku której konieczne jest uwalnianie większej ilości insuliny, która przyczynia się do tego, że tkanka tłuszczowa odkłada się w jeszcze większym stopniu. Warto jednak zaznaczyć, że insulinooporność może rozwijać się w przypadku osób z właściwym wskaźnikiem BMI, jednak u których występuje nieprawidłowy stosunek tkanki tłuszczowej do tkanki mięśniowej. Ryzyko rozwoju insulinooporności jest podobne jak w przypadku osób z nadmierną ilością kilogramów. Dodatkowo może ona wynikać także z zaburzeń hormonalnych związanych z hiperprolaktynemią, zespołem policystycznych jajników, chorobą Hashimoto, czy długotrwałym stosowaniem glikokortykosteroidów. Jeżeli wystąpi u pacjenta stan przedcukrzycowy to niezbędna jest zmiana stylu życia poprzez ograniczenie ilości dostarczanych kalorii, zwiększenie poziomu aktywności fizycznej co w konsekwencji wiąże się z redukcją masy ciała. Jeżeli uda się utrzymać właściwe nawyki to po okresie 3-4 lat ryzyko rozwoju cukrzycy zmniejsza się aż o dwie trzecie. Istnieją również sytuacje, w których cukrzyca może rozwinąć się z innych powodów. Jej wystąpienie może wynikać także z obecności innej choroby. Ma to miejsce chociażby w mukowiscydozie, w której dochodzi do włóknienia nie tylko płuc ale także trzustki. Często też dochodzi do trwałego uszkodzenia komórek beta, które są przecież odpowiedzialne za wytwarzanie insuliny. Choroba ta najczęściej występuje między 8, a 10 rokiem życia i konieczne jest stosowanie w terapii między innymi insuliny. Związane jest to z tym, że wchłanianie substancji odżywczych w przewodzie pokarmowym jest gorsze oraz, że organizm potrzebuje dostarczenia większej ilości energii do prawidłowego funkcjonowania. Ich zapotrzebowanie kaloryczne często wynosi 3-5 tysięcy kalorii co jest znacznie większe niż w przypadku zdrowego człowieka. Ilość spożywanych pokarmów jest spora, a ilość wydzielanej insuliny ulega redukcji, dlatego konieczne jest jej stosowanie. Często ma problem z wykonywaniem codziennych czynności, a nauka przyzwyczajenia się do aktualnego stanu zdrowia czasem jest procesem długotrwałym. Często osoby takie umierają z powodu zawału serca lub udaru mózgu.Osoby z cukrzycą muszą pamiętać o tym aby systematycznie przeprowadzać pomiary poziomu glukozy we krwi. Możliwe jest to dzięki glukometrom. Jeżeli stosowana jest intensywna insulinoterapia to pomiary powinny być przeprowadzane nawet cztery razy w ciągu doby. Jeżeli chodzi o pacjentów z cukrzycą typu 2 leczonych stałymi dawkami insuliny to glikemię należy mierzyć raz lub dwa razy w ciągu dnia. Coraz więcej nowinek technologicznych przyczynia się do tego, że dużo prostsze jest monitorowanie wszelkich chorób. Podobnie jest także w przypadku cukrzycy powstały bowiem tak zwane smartglukometry. Zgromadzone w nim wyniki są przesyłane do smartfona, a dalej do chmury dzięki czemu specjalista ma wgląd w stan zdrowia pacjenta, co pozwala na zwiększenie jego bezpieczeństwa i w razie konieczności pozwala na udzielenie niezbędnych zaleceń co należałoby zmienić w przypadku ewentualnych nieprawidłowości. Dzięki temu możliwe jest także kontrolowanie czy pacjent faktycznie monitoruje swój stan zdrowia, co w przypadku chorób takich jak cukrzyca jest bardzo istotne. Cukrzyca to poważna choroba, która nawet jeśli jest zdiagnozowana to w wielu przypadkach jest lekceważona przez pacjentów ponieważ uważają oni, że jeżeli przyjmują przepisane przez lekarza leki to wszystko jest w porządku. Farmakoterapia oczywiście odgrywaja duże znaczenie, natomiast bardzo ważne jest zaangażowanie samego chorego. Zdarza się bowiem, że poprzez zmianę trybu życia pacjentowi przepisywane są mniejsze ilości dawek leków co oczywiście jest bardzo istotne. Każde substancje, szczególnie gdy są przyjmowane przewlekle wiążą się z działaniami niepożądanymi, których każdy z nas zawsze chce uniknąć.Jak prawie w każdej chorobie bardzo ważna także w przypadku cukrzycy jest aktywność fizyczna. Dzięki temu, że mięśnie pracują zwiększa się zużycie glukozy co wiąże się z tym, że w mniejszym stopniu jest ona pobierana przez komórki naszego organizmu. Dzięki regularnym ćwiczeniom możliwe jest także lepsze metabolizowanie lipidów. Przy wyborze odpowiednich ćwiczeń warto jest uwzględnić wiek pacjenta i jego kondycję,a także inne współwystępujące choroby. Początkowo jeżeli chodzi o starsze osoby to dobrze jest wybrać spacer. Wykonanie około pięciu tysięcy kroków to bardzo dobry wynik, który z pewnością korzystnie wpłynie na ich zdrowie, a nie obciąży organizmu w zbyt dużym stopniu. Warto jest szukać ćwiczeń, które pozwalają na zaangażowanie dużej ilości grup mięśniowych. Jeżeli chodzi o leczenie cukrzycy typu 2 to bardzo ważne jest stosowanie prawidłowej diety. Dobrym wyborem jest dieta śródziemnomorska, a także dieta DASH bogata w błonnik. Pacjentom powinno się zalecać produkty sfermentowane wśród których znajdują się kefiry czy jogurty. Warto jest wybierać warzywa, niskotłuszczowe produkty mleczne czy też pełnoziarniste produkty zbożowe. Bardzo ważne jest koncentrowanie się na tej chorobie która jak wiemy staje się coraz częstszym problemem w naszym społeczeństwie. Szacuje się, że do 2030 roku 10 procent obywateli naszego kraju może być na nią chora. Aktualnie choruje na nią 3 miliony Polaków, a około 1 milion nie jest tego świadoma. To z pewnością jeżeli chodzi o wszelkie choroby jest w dużej mierze niebezpieczne. Eksperci podkreślają, że jeżeli Polacy nie zmienią swoich nawyków to sytuacja będzie się pogarszała. Wiele leków nowej generacji nie jest refundowanych, co wiąże się z tym, że znaczną część społeczeństwa nie będzie po prostu na nie stać.Wiemy o tym, że cukrzyca jest bardzo poważną chorobą, z którą związane są liczne powikłania.