Pracodawcy mają spory wpływ na życie swoich pracowników, dlatego cieszę się, że postanowili to wykorzystać w tak dobry sposób. Promowanie zdrowego trybu życia nie jest zadaniem łatwym. Już niejednokrotnie mówiło się o prywatnych poradach dietetyków, autobusów do diagnostyki czy imiennych zaproszeń dla kobiet na badanie piersi. Wszystko po to, aby zapobiec jednej z najgorszych chorób - nowotworowi. Wiadomość o chorobie jest ogromnym ciosem dla samego pacjenta i rodziny. Włączenie pracodawców w akcje profilaktyki jest bardzo dobrym pomysłem.

Moim zdaniem przeprowadzania takich programów jest jak najbardziej słuszne. Dzięki temu, że pracodawcy bardzo często zachęcają do badań to pracownicy mogą czuć się doceniani przez swoich szefów. W wielu przypadkach takie działanie jest bardzo dobre ponieważ pozwala na stworzenie dobrej atmosfery w firmie. Trzeba podkreślić, że wciąż bardzo wiele osób nie ma świadomości co to tego aby regularnie się badać, albo potrzebuje często do tego motywacji drugiej osoby. Jeżeli w danej firmie kolejne osoby zaczną się badać, to prawdopodobnie zainteresowanie tym wzrośnie. Dzięki temu większa liczba osób będzie mogła się przebadać, a przecież właśnie o to chodzi. W dzisiejszych czasach wiele osób prowadzi siedzący tryb życia co między innymi przyczynia się do rozwoju licznych chorób, także nowotworowych. Konieczne jest więc regularne badanie się, ale także zmiana trybu pracy. Również poprzez różne działania wielu pracodawców zachęca swoich pracowników do uprawnia sportu oraz regularnego ruchu co uważam również za bardzo dobre działanie. Podobnie jak w przypadku regularnych badań w danej firmie można znaleźć sobie osobę, z którą będzie się biegało, chodziło na basen czy ćwiczyło na siłowni co jest również bardzo dobrą formą motywacji, aby rozpocząć regularne uprawianie sportu.

Z powodu choroby pracowników konieczna jest czasowa reorganizacji zespołu i zaplanowanie zastępstw, a nawet zawieszenie realizowanych projektów. Lepiej więc zapobiegać niż leczyć. O zdrowie pracowników można i trzeba dbać na bieżąco. Pozwoli to uniknąć niepotrzebnych konsekwencji absencji pracowniczej i dodatkowych kosztów. Dzięki promocji zdrowia w miejscu pracy zwiększamy szansę na utrzymanie wydajności w sezonie największej zachorowalności, a dodatkowo pozytywnie wpływamy na satysfakcję pracowników. Warto przemyśleć możliwości jakie mamy do wykorzystania i promować zdrowie wśród pracowników w sposób kompleksowy. Pierwszym krokiem do utrzymywania zdrowia naszych pracowników w nienagannym stanie jest odpowiednie wdrażanie w zakładach pracy profilaktyki prozdrowotnej. Często okazuje się, że najprostsze rozwiązania są najlepsze. Wystarczy pomyśleć o podstawowych potrzebach i je zaspokoić. Warto zadbać o odpowiednie nawodnienie organizmu i udostępnić pracownikom wodę do picia. Z drugiej strony można zdecydować się również na dostawę do firmy świeżych warzyw i owoców. Czasem nawet samo wstawienie do pracowniczej kuchni wyciskarki do soków może skłonić pracowników do tego by chętniej przynosić ze sobą do pracy np. jabłka i marchewki. Zmobilizuje to osoby zatrudnione w naszej firmie do częstszego spożywania produktów bogatych w witaminy i niezbędne składniki mineralne. Promowanie wody jako alternatywy do słodzonych napojów i zachęcanie do częstego jedzenia warzyw i owoców to nie wszystko co możemy zrobić w zakresie profilaktyki. Warto również zastanowić się nad wdrożeniem w miejscu pracy profilaktyki chorób – regularne badania ciśnienia tętniczego, poziomu cukru we krwi, analiza składu ciała mogą ustrzec naszych pracowników przez chorobami cywilizacyjnymi, jak otyłość i cukrzyca, których konsekwencją mogą być również inne choroby – zawał serca, udar lub niewydolność nerek. Dodatkowo w ofercie prywatnych centrów medycznych można znaleźć pakiety profilaktyczne ukierunkowane na specyficzne potrzeby firmy np. badania słuchu dla pracowników narażonych na pracę w głośnym środowisku, co dziś dotyczy już nie tylko wielkich zakładów produkcyjnych, ale również pracowników biur typu open space oraz call center. Nie bez znaczenia pozostaje dostęp do opieki zdrowotnej. Jeżeli nasz pracownik ma pierwsze objawy choroby to powinien się udać do lekarza jak najszybciej. Niestety często zdarza się, że czas oczekiwania na wizytę jest tak długi, że nasz pracownik poważnie zachoruje. Warto rozważyć objęcie zatrudnionych dodatkową opieką medyczną. W ofercie prywatnych centrów medycznych znajdują się bardzo zróżnicowane oferty, które można dopasować do indywidualnych potrzeb zarówno małej jak i dużej firmy. Szybka interwencja lekarza w przypadku choroby pracownika może uchronić go przed powikłaniami, które mogłyby wyłączyć go z pracy nawet na kilka miesięcy. W przypadku pracowników biurowych koniecznie trzeba przemyśleć kwestię stanowiska pracy. Osoba, która spędza 8 godzin przed komputerem musi pracować w warunkach, które będą bezpieczne dla jej kręgosłupa. Fotel musi mieć regulowaną wysokość, podłokietniki oraz odpowiednio wyprofilowane oparcie, tak aby zabezpieczało odcinek lędźwiowy kręgosłupa przed przeciążeniami. Ekran monitora musi być ustawiony na linii wzroku aby uniknąć pochylania się nad monitorem co prowadzi do dolegliwości bólowych kręgosłupa szyjnego. Jeżeli nasz pracownik korzysta z komputera przenośnego, to podczas pracy przy biurku powinien wykorzystywać podstawkę pod laptop, zewnętrzną klawiaturę oraz myszkę. W uzasadnionych przypadkach należy również stosować podstawki pod stopy co pozwala utrzymywać prawidłową postawę podczas pracy przy biurku. Można stosować również inne rozwiązania: siedzenie na piłce, na fotelach zaprojektowanych dla osób z konkretnymi dolegliwościami. Od czasu do czasu warto wykonywać też proste ćwiczenia rozciągające, których instrukcje mogą być rozwieszone w biurze. Około 25% wszystkich zwolnień lekarskich to zwolnienia z powodu grypy. Szczyt zachorowalności występuje na przełomie roku. To ważny, z punktu widzenia firm, okres sprawozdań, podsumowań i planowania działań na kolejny rok. Powszechnie wiadomo, że lepiej zapobiegać niż leczyć. A w przypadku szczepień przeciwko grypie skuteczność szczepionek wśród zdrowych dorosłych wynosi nawet 89%. Jest to jedyna skuteczna i najprostsza metoda zapobiegania grypie i jej powikłaniom. Szczepienia przeciw grypie mogą nawet dwukrotnie zmniejszyć absencję pracowniczą. Szczepienia w firmach przynoszą wiele korzyści: nawet dwukrotne zmniejszenie absencji pracowniczej wśród osób zaszczepionych; uniknięcie kosztów zastępstw i reorganizacji pracy; utrzymanie wydajności pracy w sezonie największej zachorowalności; satysfakcja pracowników – dodatkowy profit, ze względu na brak ryzyka zarażenia członków rodziny. Zdrowa żywność, opieka medyczna, profilaktyka i ergonomia stanowiska pracy to tylko część propozycji, które można wdrażać w firmach w ramach promocji zdrowia. Należy przede wszystkim pamiętać, że najskuteczniejsze i najbardziej docenione przez pracowników będą te rozwiązania, których oni najbardziej potrzebują. Warto wsłuchać się w ich potrzeby i wspólnie zadbać o komfortowe i zdrowe warunki pracy.

Jednym z obszarów w ochronie zdrowia pracujących, obok oceny środowiska pracy i profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, jest promocja zdrowia w miejscu pracy. Jest to bardzo istotne, a wciąż niedocenione ogniwo w prawidłowo działającym, kompleksowym systemie ochrony zdrowia pracujących. Promocja zdrowia uznawana jest obecnie za jeden z priorytetów zdrowia publicznego i społecznej polityki zdrowotnej. W klasycznym ujęciu WHO zdefiniowana została pierwotnie jako „proces umożliwiający ludziom zwiększanie kontroli nad własnym zdrowiem oraz jego umacnianie”. Zmiana narażeń w miejscu pracy, problem starzenia się populacji pracujących, problemy zdrowotne, wynikające z zagrożenia bezrobociem, spowodowały, że opieka profilaktyczna, ukierunkowana na przeciwdziałanie wyłącznie klasycznym zagrożeniom zawodowym, stała się niewystarczająca. Dlatego już w 1992 r. europejskie wytyczne dla krajów członkowskich, zawierały zapisy, podkreślające rolę promocji zdrowia w sferze ochrony zdrowia pracujących. Często promocja zdrowia jest utożsamiana z edukacją zdrowotną i programami profilaktycznymi. Punktem wyjścia dla profilaktyki zdrowotnej jest choroba i wszelkie działania zapobiegające jej powstaniu. Skierowane są do osób z grup podwyższonego ryzyka, np. zagrożonych chorobą wieńcową, otyłością, cukrzycą czy chorobą nowotworową. Celem jest zmniejszenie ryzyka wystąpienia choroby. Działania z zakresu promocji zdrowia skierowane są do populacji ludzi zdrowych, w tym populacji pracujących, a ich celem jest pomnażanie rezerw i podnoszenie potencjału zdrowia na wyższy poziom. Programy promocji zdrowia mają pomóc przełożyć posiadaną wiedzę na konkretne zachowania zdrowotne, pomóc w ich realizacji i utrwalić osiągnięte efekty. Często programy promocji zdrowia zawierają elementy profilaktyki zdrowotnej oraz działania edukacyjne, ale niedobrze jest, gdy program promocji zdrowia ogranicza się wyłącznie do edukacji zdrowotnej. Podstawą działań w zakresie promocji zdrowia są zachowania prozdrowotne. Badania naukowe dowodzą, że zdrowie człowieka aż w 50% zależy od jego własnych zachowań. Prozdrowotne style życia obejmują między innymi prawidłowe odżywianie się, aktywność fizyczną, unikanie palenia tytoniu i nadmiernej konsumpcji alkoholu, umiejętność radzenia sobie ze stresem, problemy ergonomiczne i związane z nimi zaburzenia zdrowia (szczególnie bóle krzyża). Promocja zdrowia w miejscu pracy to szereg zorganizowanych, ponadobligatoryjnych i dobrowolnych działań, wykraczających poza tradycyjne zadania profilaktyki medycznej, nakierowanych na wprowadzanie zmian w środowisku społeczno organizacyjnym zakładu pracy. Są to działania wykraczające poza obowiązki pracodawcy w zakresie ochrony zdrowia pracowników oraz bezpieczeństwa i higieny pracy. Strategia promocji zdrowia w miejscu pracy skupia się na tzw. pozytywnych aspektach zdrowia, takich jak dobre samopoczucie, sprawność, odporność na stres i włącza je w politykę zdrowotną firmy. Promocja zdrowia podejmowana jest po to, by pracownicy dobrze czuli się w swoim miejscu pracy, mniej chorowali, bardziej angażowali się w rozwój firmy, lepiej funkcjonowali w życiu zawodowym i codziennym, a w efekcie, by przedsiębiorstwo lepiej realizowało swoje zadania ekonomiczne. Promocja zdrowia to nauka i sztuka pomagania ludziom by zmieniali swój styl życia na sprzyjający ich zdrowiu. Ujęcie to jest zgodne z tzw. podejściem siedliskowym, rozwijanym m.in. w Europejskiej Sieci Promocji Zdrowia w Miejscu Pracy. Znalazło to swoje odbicie w punkcie 13. Światowej Deklaracji Zdrowia, szczegółowo określonej w programie „Zdrowie 21”, która mówi, że: „Do 2015 r. ludzie powinni mieć większą możliwość życia w środowiskach zdrowych fizycznie i społecznie, takich jak: dom, szkoła, miejsce pracy i społeczność lokalna”. Wojewódzkie ośrodki medycyny pracy mają wpisaną promocję zdrowia w swoją działalność statutową na podstawie art. 17 ustawy o służbie medycyny pracy. Zadaniem womp jest współdziałanie w programowaniu i realizacji zadań z zakresu profilaktyki i promocji zdrowia. Praktycznie każdy wojewódzki ośrodek w Polsce posiada w swojej strukturze organizacyjnej dział zajmujący się promocją zdrowia w miejscu pracy, poprzez który współrealizuje programy promocji zdrowia. Natomiast obligacje prawne nałożone na pracodawcę, dotyczące ochrony zdrowia pracowników, nie przewidują zadań z zakresu promocji zdrowia. Umiejscowienie zapisu na temat promocji zdrowia w ustawie o smp mogłoby sugerować, że realizacja tych zadań należy wyłącznie do medycyny pracy.

Promowanie zdrowia w pracy jest to szereg wspólnych działań – pracodawcy i pracowników – ukierunkowanych nie tylko na ograniczanie narażeń w środowisku pracy i chorób zawodowych, ale też na poprawę zdrowia i samopoczucia zatrudnionych osób, prozdrowotną modyfikację stylu życia. Nierzadko działania te obejmują również rodziny pracowników. Program promocji zdrowia w przedsiębiorstwie to zorganizowany proces społeczny, wpisany w strategię rozwoju firmy, jej kulturę, organizację i politykę zarządzania, obejmujący ponadstandardowe działania na rzecz wzmocnienia zdrowia załogi, wspierający osiągnięcie celów biznesowych organizacji. Dobrze zaplanowany program promocji zdrowia łączy potrzeby firmy i pracownika. Podstawą promowania zdrowia w miejscu pracy jest przede wszystkim zapewnienie przez pracodawcę bezpiecznego środowiska pracy i odpowiedniego zarządzania ryzykiem zawodowym w przedsiębiorstwie. Istotnym warunkiem powodzenia programu promocji zdrowia jest zaangażowanie w to działanie wszystkich zainteresowanych stron. Pracownicy muszą chcieć uczestniczyć, a pracodawcy muszą chcieć umożliwić pracownikom realizację programu promocji zdrowia. Sposobem na sukces w promowaniu zdrowia w miejscu pracy jest na pewno program wynikający z potrzeb zdrowotnych pracowników (ocena potrzeb i oczekiwań) w danym zakładzie, budowa klimatu do realizacji promocji zdrowia przez kadrę zarządzającą, sprawny system informacji o promocji zdrowia, np. poprzez szkolenia na ten temat, współpracę z lekarzem sprawującym opiekę profilaktyczną nad zakładem pracy. Im bardziej trafiony program, tym większe będzie zaangażowanie uczestniczących w nim pracowników. Proponowany program powinien mieć jasno i konkretnie określone cele. O ile to możliwe, należy wykorzystywać wzmocnienia w realizacji programu i łączyć jego wdrożenie z innymi ogólnymi akcjami profilaktycznymi, np. program uwalniający środowisko od dymu tytoniowego z ogólnopolską medialną akcją promocji zdrowia „Rzuć palenie razem z nami”. Można również połączyć program z działaniami w zakresie zapobiegania zagrożeniom zawodowym np. programy promocji zapobiegające szkodliwym skutkom pracy przy monitorze ekranowym z elementami bezpiecznej i higienicznej pracy przy komputerze. Bardzo istotnym elementem powodzenia realizacji programu jest pozyskanie do tych działań akceptacji pracodawcy. Wyraźne i aktywne wsparcie ze strony kadry kierowniczej, zarówno wyższego, jak i średniego szczebla, poprzez promowanie uczestnictwa pracowników w działaniach prozdrowotnych, elastyczne godziny pracy, zapewnienie chętnym pracownikom czasu wolnego na udział w programie, zaangażowanie w budowanie zespołu odpowiedzialnego za wdrażanie programu promocji w zakładzie (wybór lidera programu), jest jednym z podstawowych czynników warunkujących skuteczną realizację działań z zakresu promowania zdrowia.