Wcześnie wykryta cukrzyca może być szybko ustabilizowana, a co za tym idzie, zapobiegnie się znacznemu rozwojowi powikłań. Wystarczy tylko regularnie kontrolować poziom cukry we krwi. Z wiekiem naturalnie obniża się tolerancja komórek na glukozę oraz wydajność wszystkich komórek organizmu a w tym ß trzustki. Cukrzyca może też powstać na skutek ciąży, stresu (u osób z predyspozycjami genetycznymi) oraz, m,in. chorób gruczołów dokrewnych, zaburzenia funkcjonowania jajników, infekcji, marskości wątroby, ostrych i przewlekłych zapaleń trzustki. Należy prowadzić akcje edukacyjne mające na celu uświadomienie ludziom jakie są pierwsze objawy cukrzycy. Dzięki temu (oraz lepszemu dostępowi do leczenia) można szybko uzyskać kontrolę nad rosnącym poziomem cukru we krwi. Leczenie nie zaczyna się od leków. W lekkich przypadkach wystarczy zmiana trybu życia.

Smutny i zarazem interesujący jest fakt, że cukrzyca jest problemem państw rozwiniętych. Choroba ta jest niemal nieznana w społecznościach stosujących dietę bogatą w białko, błonnik i pektyny, a ubogą w węglowodany. Nadużywanie niektórych leków to kolejna przyczyna inicjacji cukrzycy. Dotyczy to zwłaszcza kortykosteroidów, a także często ostatnio stosowanych pigułek antykoncepcyjnych. Podejrzewanymi o sprzyjanie inicjacji cukrzycy są również wielokrotne ciąże, wpływ niektórych hormonów, dodatkowe choroby. A także stresy i brak ruchu, typowe dla naszej cywilizacji. Mamy co prawda coraz więcej ruchów wspierających i promujących zdrowy tryb życia i ludzie zaczynają dostrzegać konieczność zmiany nawyków. Jednak na razie mimo wszystko jesteśmy na fali wzrostu gospodarczego, coraz więcej produktów żywnościowych dociera do nas zza granicy i ludzie je kupują. Nie mają umiaru i dowiadują się o cukrzycy dopiero, gdy pojawiają się pierwsze objawy. A wtedy poziom glukozy znacznie przekracza już normę, włączane są leki, a potem insulina. Nie ma powrotu. Choroby nie da się wyleczyć.

Jak widzimy problem cukrzycy w Polsce jest bardzo złożony. Jeżeli faktycznie chcemy osiągnąć sukces to muszą być podjęte działania na bardzo wielu poziomach. Przede wszystkim pacjent, musi być świadomy tego, że to jak wygląda życie w dzisiejszych czasach nie jest czymś dobrym. Wręcz przeciwnie, praktycznie wszystko wymaga diametralnych zmian, które długoterminowo mogą przynieść oczekiwane efekty. Po pierwsze trzeba zmienić swoje nawyki żywieniowe. Wyeliminować nadmiar cukru oraz tłuszczów, które sprzyjają odkładaniu się tkanki tłuszczowej co pośrednio ma bardzo duże znaczenie w etiologii cukrzycy typu 2. Aktywność fizyczna to coś z czym od dawna nie możemy sobie poradzić. Blisko 40 procent dorosłych Polaków w ogóle nie podejmuje żadnej aktywności, co zapewne za kilka lat niestety odbije się na ich zdrowiu. Bardzo dobrym rozwiązaniem, który w pewien sposób może pomóc monitorować nasz stan zdrowia jest badania stężenia glukozy we krwi. Niestety ilość obywateli jest bardzo mała i wydaje mi się, że dobrze aby lekarz rodzinny raz do roku zlecał pacjentowi wykonanie tego badania, zważając na to, że cukrzycę w Polsce nazywa się już “epidemią”. To pokazuje, że skala problemu jest naprawdę duża i trzeba podjąć odpowiednie działania aby temu zapobiec. Jak w wielu przypadkach również problem leży po stronie braków kadrowych. Doskonale pokazuje to przykład endokrynologów, do których kolejki są bardzo długie, a przecież wiemy, że im wcześniej postawiona diagnoza tym większe są szanse uniknięcia powikłań cukrzycy, których leczenie jak wspomniano w artykule są dosyć dużym obciążeniem finansowym. A przecież wystarczy wdrożyć odpowiednio wczesne leczenie, stosować się do zaleceń lekarza i ryzyko powikłań cukrzycy jest bardzo mało. Zdarza się, że gdy pacjenci usłyszą diagnozę to diametralnie zmieniają swoje życie i prowadzą dużo zdrowszy tryb życia niż pozostała część społeczeństwa nie dotkniętego tą chorobą. Takich osób jednak wciąż jest bardzo mało, co skutkuje tym, że trzeba sporą część funduszy kierować na walkę z powikłaniami cukrzycy. A przecież wystarczyłoby aby świadomość pacjentów, co do ich własnej choroby wzrosła, a ilość zaoszczędzonych pieniędzy byłaby ogromna, zważając na to ile osób choruje. Takie pieniądze można by było przeznaczyć na inne cele, a służba zdrowia, chociaż w małym stopniu mogłaby funkcjonować dzięki temu sprawniej. Jednak dzięki takim licznym małym krokom można odnieść sukces, który sprawi, że polski pacjent będzie czuł się bezpiecznie i komfortowo, a kolejki do lekarzy nie będą zniechęcały ich do dalszego leczenia.

Cukrzyca nie bez przyczyny nazywana jest ukrytą pandemią XX i XXI wieku. Według danych Światowej Federacji Cukrzycy (IDF), w 1985 roku na cukrzycę chorowało 30 milionów ludzi, podczas gdy obecnie liczba ta sięga już 382 milionów. Według przewidywań IDF, do roku 2030 ilość chorych wzrośnie do 552 milionów. Wraz ze wzrostem liczby nowych przypadków cukrzycy i leczeniem powikłań u pacjentów już na nią chorujących zwiększają się także koszty leczenia i rehabilitacji, co powoduje dodatkowe istotne obciążenie budżetów państw. Współcześnie stosowana defi nicja cukrzycy odnosi się do choroby metabolicznej o złożonej i różnorakiej etiologii, która charakteryzuje się przewlekłą hiperglikemią z zaburzeniami metabolizmu węglowodanów, tłuszczów i białek na skutek upośledzenia wydzielania insuliny i/lub jej działania. Cukrzyca, jako choroba metaboliczna, powoduje szereg skutków, takich jak przewlekłe uszkodzenie, dysfunkcję, a nawet niewydolność wielu narządów. Schorzenie to posiada szereg charakterystycznych objawów, do których należy wzmożone pragnienie, wielomocz, nieostre widze nie, a także utrata masy ciała. W przypadku najcięższych postaci choroby może rozwinąć się kwasica ketonowa lub nieketonowy stan hiperosmolarny, co prowadzi do senności, śpiączki, a przy niezastosowaniu odpowiedniego leczenia do zgonu. Wstępne objawy cukrzycy często nie są zbyt nasilone (lub nieobecne), natomiast hiperglikemia w stopniu powodującym zmiany morfologiczne i czynnościowe tkanek i narządów występuje u chorego na długo przed rozpoznaniem choroby. Cechą charakterystyczną cukrzycy są jej odległe następstwa, do których należą takie powikłania, takie jak retinopatia (mogąca doprowadzić do ślepoty), nefropatia (mogąca spowodować niewydolność nerek), a także neuropatie. Z tymi ostatnimi wiąże się, między innymi, ryzyko owrzodzeń stóp prowadzące w wielu przypadkach do ich amputacji oraz dysfunkcja układu autonomicznego, objawiająca się np. zaburzeniami czynności płciowych. Cukrzycy są dużo bardziej narażeni na ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej, miażdżycy tętnic obwodowych i mózgowych w porównaniu do osób zdrowych. Rozwój choroby jest uzależniony od szeregu procesów, z których jedne prowadzą do zniszczenia komórek beta trzustkowych wysp Langerhansa (następstwem czego jest niedobór insuliny; cukrzyca typu pierwszego), inne zaś do rozwoju oporności na działanie insuliny (cukrzyca typu drugiego). Stąd też wynika, że zaburzenia metaboliczne węglowodanów, tłuszczów i białek są skutkiem braku (lub niedoboru) insuliny bądź niedostatecznym działaniem tego hormonu na tkanki docelowe w wyniku rozwiniętej niewrażliwości. Cukrzyca jest chorobą, która przez dłuższy czas może przebiegać całkowicie bezobjawowo, a rozpoznanie (zwłaszcza cukrzycy typu drugiego) najczęściej jest dokonywane przypadkowo w trakcie wizyt kontrolnych, podczas pobytu w szpitalu czy też z innych przyczyn. W przypadku cukrzycy typu drugiego rozwój choroby w połowie przypadków niczym się nie manifestuje, dlatego konieczne są badania diagnostyczne pozwalające na jak najwcześniejsze rozpoznanie choroby i szybkie wszczęcie skutecznego leczenia pacjenta. Dotyczy to szczególnie osób po 45. roku życia (badanie raz na trzy lata), a także bez względu na wiek osób z grup ryzyka (pacjenci z nadwagą lub otyłością, cukrzycą w wywiadzie rodzinnym, niedostateczną aktywnością fi zyczną i chorobami układu sercowo-naczyniowego). Ustalając rozpoznanie, lekarz musi być pewny, że jest ono trafne, ze względu na poważne konsekwencje dla pacjenta. Dlatego na podstawie jednego nieprawidłowego wyniku oznaczenia glikemii u osoby bez wyraźnych objawów nie należy rozpoznawać cukrzycy. W takim wypadku badanie powinno być powtórzone w celu uzyskania całkowitej pewności i możliwości ustalenia dalszego postępowania z chorym. Podstawowym badaniem diagnostycznym związanym z cukrzycą jest sprawdzenie poziomu glikemii, czyli prawidłowego stężenia glukozy w osoczu krwi żylnej, które prawidłowo u zdrowej osoby wynosi 60–99 mg/dl (3,4–5,5 mmol/l). Test ten ma wysoką przydatność kliniczną, gdyż pozwala na rozpoznawanie choroby, wykrywanie hipoglikemii, a także pozwala na samokontrolę poziomu glikemii przez pacjentów za pomocą podręcznym glukometrów. Drugim ważnym testem jest badanie poziomu hemoglobiny glikowanej (HbA1c), która ma zastosowanie w ocenie wyrównania metabolicznego cukrzycy. Hemoglobina ta jest retrospektywnym wskaźnikiem glikemii, co oznacza, że przy średnim czasie życia erytrocytów (120 dni) jej poziom odzwierciedla średnie stężenie glikemii, w czasie trzech miesięcy przed oznaczeniem . Inne badania, jakie mogą być wykonane w celu diagnostyki choroby, to testy obecności glukozy w moczu oraz ciał ketonowych we krwi i moczu, a także tzw. krzywa glikemiczna (OGTT – test doustnego obciążenia glukozą) i reakcja pacjenta na podanie insuliny. Podstawowy schemat leczenia cukrzycy polega na zastosowaniu odpowiedniego leku przeciwcukrzycowego w zależności od typu cukrzycy (insuliny lub doustnego leku przeciwcukrzycowego), na wprowadzeniu diety (zarówno ilościowy jak i jakościowy rozkład posiłków w ciągu dnia) oraz kontrolowaniu wysiłku fi zycznego i emocji. Należy zauważyć, że w leczeniu cukrzycy szczególnie ważną rolę odgrywa terapia niefarmakologiczna. W wielu przypadkach, przy początkowych stadiach cukrzycy typu drugiego, w celu kontroli glikemii wystarczająca jest modyfi kacja diety i wysiłek fi zyczny i nie ma potrzeby stosowania doustnych leków przeciwcukrzycowych oraz insuliny. W Polsce rozpoznanie cukrzycy następuje zbyt późno, kiedy możliwe do leczenia są tylko powikłania choroby. Cukrzyca stanowi najważniejszą przyczynę schyłkowej niewydolności nerek, a w przypadku ponad 3,5 tys. cukrzyków konieczne jest leczenie za pomocą dializ. U co drugiego pacjenta występuje choroba niedokrwienna serca, a 2/3 zgonów cukrzyków jest wynikiem powikłań sercowo-naczyniowych. Z kolei pojawiające się w przebiegu choroby zaburzenia krążenia naczyń krwionośnych siatkówki oka, prowadzące do retinopatii, występują u 20% chorych. Według Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków, Polska należy do krajów, w których z powodu neuropatii cukrzycowych dokonuje się najwięcej amputacji kończyn. Statystyki z roku 1995 określały ilość chorych na cukrzycę na poziomie około 125 mln, a szacunki na rok 2025 zakładały możliwość przekroczenia 380 mln. Prognozy te okazały się mylne, gdyż nastąpił dramatyczny wzrost ilości zachorowań. W roku 2013 ilość osób chorujących na cukrzycę wynosiła na świecie 382 mln (z czego typ drugi choroby stanowił około 90% wszystkich przypadków) , co stanowiło 8,3% dorosłej populacji. Według Światowej Organizacji Zdrowia w roku 2012 cukrzyca spowodowała 1,5 mln zgonów, zajmując ósme miejsce wśród najczęstszych przyczyn śmierci . Cukrzyca jest zatem problemem globalnym, przy czym większym w krajach bardziej rozwiniętych, co ma związek między innymi z niezdrowym trybem życia i jego negatywnymi efektami w postaci otyłości czy nadciśnienia, a także ze starzeniem się społeczeństwa. Należy wspomnieć, że w perspektywie najbliższych kilkunastu lat sytuacja ta może się zmienić i największego wzrostu częstości występowania choroby należy oczekiwać w krajach rozwijających się Azji i Afryki, co jest następstwem zmiany nawyków żywieniowych. Aktualne szacunki wskazują, że w Polsce jest chorych około 2,5 mln obywateli, z czego u ponad 750 tys. choroba nie została zdiagnozowana, przez co nie są poddani leczeniu. Wraz ze wzrostem ilości zachorowań (i rozwojem powikłań u pacjentów już dotkniętych tym schorzeniem) rosną także koszty związane z leczeniem i rehabilitacją, co w sposób bezpośredni przekłada się na obciążenie budżetów państw. Realne koszty cukrzycy dla gospodarki są znacznie wyższe od danych prezentowanych przez ofi cjalne źródła. Fakt ten wynika z pośrednich kosztów choroby, do których zaliczamy między innym utraconą produktywność, renty, a także koszty leczenia powikłań choroby. Według danych Światowej Federacji Cukrzycy wydatki związane z leczeniem cukrzycy na świecie stanowiły w 2012 roku aż 11 procent fi nansowania opieki zdrowotnej i wyniosły 471 mld dolarów. Prognozuje się, że do roku 2030 profi laktyka oraz leczenie cukrzycy i jej powikłań sięgnie około 600 mld dolarów. W Polsce w roku 2012 Narodowy Fundusz Zdrowia na leczenie cukrzycy wydał ponad 5,6 mld złotych. Ponad połowę tej kwoty (2,9 mld zł) stanowił koszt leczenia powikłań cukrzycy. Dalsze jej składowe to stanowiące prawie jedną trzecią – koszty utraconej produktywności (1,6 mld zł), a także właściwe koszty leczenia cukrzycy, stanowiące 1,5 mld złotych. Dodatkowe obciążenie budżetu państwa stanowią koszty pośrednie, które nie są związane z samym leczeniem, ale na przykład z wydatkami przeznaczanymi na zwolnienia lekarskie i koszty utraconej produktywności. Co 10 sekund na świecie diagnozuje się zachorowanie na cukrzycę, a co 6 sekund dochodzi do zgonu z powodu jej powikłań. Skalę epidemii uwidacznia fakt, że liczba umierających z powodu cukrzycy jest na świecie zbliżona do liczby zgonów będących skutkiem AIDS. Międzynarodowa Federacja Diabetologiczna alarmuje, że w perspektywie nadchodzących 20 lat procent cukrzyków, w populacji osób dorosłych, wzrośnie z obecnych 9% do około 11%. Zdaniem ekspertów rosnące dramatycznie koszty leczenia cukrzycy i jej powikłań są nieosiągalne dla budżetów państw, w związku z czym zachęcają rządzących do przygotowania programów, których celem byłoby ograniczenie wzrostu nowych zachorowań oraz możliwie jak najwcześniejsze ich wykrywanie. Niestety, pomimo wieloletnich apeli diabetologów w Polsce nie wprowadzono Narodowego Programu Walki z Cukrzycą. Ponadto niezbędna jest inicjatywa intensywnej edukacji społecznej ze względów ekonomicznych i społecznych. Poprzez odpowiednią profi laktykę cukrzycy i propagowanie zdrowego trybu życia, a także zorganizowanie badań przesiewowych można skutecznie zapobiegać chorobie, a w przypadku wczesnego jej wykrycia zminimalizować lub nawet całkowicie wykluczyć skutki powikłań, co w zdecydowany sposób może poprawić sytuację budżetu państwa. ( autorzy publikacji: Paweł Drągowski i wsp. )

Wiemy o tym, że cukrzyca jest bardzo poważną chorobą, z którą związane są liczne powikłania. Bardzo ważne jest koncentrowanie się na tej chorobie która jak wiemy staje się coraz częstszym problemem w naszym społeczeństwie. Szacuje się, że do 2030 roku 10 procent obywateli naszego kraju może być na nią chora. Aktualnie choruje na nią 3 miliony Polaków, a około 1 milion nie jest tego świadoma. To z pewnością jeżeli chodzi o wszelkie choroby jest w dużej mierze niebezpieczne. Jednym z najczęstszych powodów rozwoju cukrzycy typu 2 jest nadwaga lub otyłość. Na skutek tego, że do naszego organizmu dostarcza się zbyt dużych ilości substratów energetycznych są one zamieniane na tkankę tłuszczową. Komórki, w których znajduje się nadmiar tłuszczu nie pobierają glukozy, jako kolejnego źródła energii. Jeśli w odpowiednio krótkim czasie nie zostanie spalona glukoza to jest ona przekształcana w tłuszcz. Aby trafiła do komórek trzustka musi wytworzyć większe ilości insuliny. Wraz z upływem czasu dochodzi do sytuacji, że hormon ten jest wydzielany w mniejszych ilościach. Proces ten trwa przez kilka lat, ale w końcu dochodzi do tego, że jego synteza zostaje całkowicie zatrzymana. Okres ten nazywany jest stanem przedcukrzycowym i warto zaznaczyć, że istnieje szansa aby go jeszcze odwrócić. Stan przedcukrzycowy przyczynia się do tego, że ryzyko rozwoju cukrzycy wzrasta aż pięciokrotnie. Innymi czynnikami, które przyczyniają się do jego wystąpienia jest nadciśnienie tętnicze, a także zaburzenia dotyczące mikroflory jelitowej która coraz częściej staje się obiektem badań naukowców pod kątem licznych chorób. Do jego rozwoju może dochodzić także w wyniku wystąpienia insulinooporności. Przyczynia się ona do zwiększenia ryzyko zaburzeń sercowo-naczyniowych. Może zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia udaru mózgu, zawału serca czy też miażdżycy. Prawdopodobnie ma też związek z chorobami neurodegeneracyjnymi. W przypadku kobiet może przyczyniać się do zaburzeń cyklu miesiączkowego, problemów z płodnością, a także rozwojem zespołu policystycznych jajników. Wspomina się o tym, że osoby otyłe znacznie częściej mają problem z insulinoopornością. W większości przypadków tak właśnie jest ponieważ zbyt duża ilość tkanki tłuszczowej przyczynia się do rozwoju insulinooporności, w wyniku której konieczne jest uwalnianie większej ilości insuliny, która przyczynia się do tego, że tkanka tłuszczowa odkłada się w jeszcze większym stopniu. Warto jednak zaznaczyć, że insulinooporność może rozwijać się w przypadku osób z właściwym wskaźnikiem BMI, jednak u których występuje nieprawidłowy stosunek tkanki tłuszczowej do tkanki mięśniowej. Ryzyko rozwoju insulinooporności jest podobne jak w przypadku osób z nadmierną ilością kilogramów. Dodatkowo może ona wynikać także z zaburzeń hormonalnych związanych z hiperprolaktynemią, zespołem policystycznych jajników, chorobą Hashimoto, czy długotrwałym stosowaniem glikokortykosteroidów. Jeżeli wystąpi u pacjenta stan przedcukrzycowy to niezbędna jest zmiana stylu życia poprzez ograniczenie ilości dostarczanych kalorii, zwiększenie poziomu aktywności fizycznej co w konsekwencji wiąże się z redukcją masy ciała. Jeżeli uda się utrzymać właściwe nawyki to po okresie 3-4 lat prawdopodobieństwo rozwoju cukrzycy zmniejsza się aż o dwie trzecie. Istnieją również sytuacje, w których cukrzyca może rozwinąć się z innych powodów. Jej wystąpienie może wynikać także z obecności innej choroby. Ma to miejsce chociażby w mukowiscydozie, w której dochodzi do włóknienia nie tylko płuc ale także trzustki. Często też dochodzi do trwałego uszkodzenia komórek beta, które są przecież odpowiedzialne za wytwarzanie insuliny. Choroba ta najczęściej rozwija się między 8, a 10 rokiem życia i konieczne jest stosowanie w terapii między innymi insuliny. Związane jest to z tym, że wchłanianie substancji odżywczych w przewodzie pokarmowym jest gorsze oraz, że organizm potrzebuje dostarczenia większej ilości energii do prawidłowego funkcjonowania. Ich zapotrzebowanie kaloryczne często wynosi 3-5 tysięcy kalorii co jest znacznie większe niż w przypadku zdrowego człowieka. Ilość spożywanych pokarmów jest spora, a ilość wydzielanej insuliny ulega redukcji, dlatego konieczne jest jej stosowanie. Problemem w naszym kraju jest to, że chory często ma nieprawidłowy poziom glukozy we krwi nawet przez wiele lat, co spowodowane jest tym, że nie są systematycznie przeprowadzane badania. W tym czasie dochodzi do uszkodzenia zarówno małych jak i większych naczyń krwionośnych, co jest związane z licznymi konsekwencjami takimi jak wspomnianymi w artykule zmianach w dnie oka. Zwiększa się ryzyko uszkodzenia kłębuszków nerkowych oraz rozwoju stopy cukrzycowej, która w większości przypadków niestety musi zakończyć się jej amputacją. Warto zaznaczyć, że wszystkie te powikłania mogą w znacznym stopniu pogorszyć jakość życia przyczyniając się także do tego, że chory staje się w znacznie mniejszym stopniu samodzielnym. Często ma problem z wykonywaniem podstawowych czynności, a nauka przyzwyczajenia się do aktualnego stanu zdrowia czasem jest procesem długotrwałym. Często osoby takie umierają z powodu zawału serca lub udaru mózgu. Eksperci podkreślają, że jeżeli Polacy nie zmienią swoich nawyków to sytuacja będzie coraz gorsza. Wiele leków nowej generacji nie jest refundowanych, co wiąże się z tym, że znaczną część społeczeństwa nie będzie po prostu na nie stać. Warto również zaznaczyć, że cukrzyca to choroba, z którą da się normalnie żyć. Istotne jest odpowiednio wczesne jej zdiagnozowanie, a także stosowanie się do zaleceń specjalistów. Osoby z cukrzycą muszą pamiętać o tym aby systematycznie przeprowadzać pomiary poziomu glukozy we krwi. Możliwe jest to dzięki glukometrom. Jeżeli stosowana jest intensywna insulinoterapia to pomiary powinny być przeprowadzane nawet cztery razy w ciągu doby. Jeżeli chodzi o pacjentów z cukrzycą typu 2 leczonych stałymi dawkami insuliny to glikemię należy mierzyć raz lub dwa razy w ciągu dnia. Coraz więcej nowinek technologicznych przyczynia się do tego, że dużo prostsze jest monitorowanie wszelkich chorób. Podobnie jest także w przypadku cukrzycy powstały bowiem tak zwane smartglukometry. Zgromadzone w nim wyniki są przesyłane do smartfona, a dalej do chmury dzięki czemu specjalista ma wgląd w stan zdrowia pacjenta, co pozwala na zwiększenie jego bezpieczeństwa i w razie konieczności pozwala na udzielenie niezbędnych zaleceń co należałoby zmienić w przypadku ewentualnych nieprawidłowości. Dzięki temu możliwe jest także kontrolowanie czy pacjent rzeczywiście monitoruje swój stan zdrowia, co w przypadku chorób takich jak cukrzyca jest bardzo istotne. Wydaje mi się, że w dzisiejszych czasach, w których mamy dostęp do ogromnej ilości zdrowej żywności oraz wszelkich form aktywności fizycznych powinniśmy skupić się na tym aby jak najszybciej zacząć dbać o zdrowie swoje i swoich bliskich. Cukrzyca to groźna choroba, która nawet jeśli jest zdiagnozowana to w wielu przypadkach jest lekceważona przez pacjentów ponieważ uważają oni, że jeżeli przyjmują przepisane przez lekarza leki to wszystko jest w porządku. Leki oczywiście odgrywają duże znaczenie, natomiast bardzo ważne jest zaangażowanie samego chorego. Zdarza się bowiem, że poprzez zmianę trybu życia pacjentowi przepisywane są mniejsze ilości dawek leków co oczywiście jest bardzo istotne. Każde substancje, szczególnie gdy są przyjmowane przewlekle wiążą się z działaniami niepożądanymi, których każdy z nas zawsze chce uniknąć. Jak prawie w każdej chorobie bardzo ważna także w przypadku cukrzycy jest aktywność fizyczna. Dzięki temu, że mięśnie pracują zwiększa się zużycie glukozy co wiąże się z tym, że w mniejszym stopniu jest ona pobierana przez komórki naszego organizmu. Dzięki systematycznym ćwiczeniom możliwe jest także lepsze metabolizowanie lipidów. Przy wyborze odpowiednich ćwiczeń warto jest uwzględnić wiek pacjenta i jego kondycję,a także inne współwystępujące choroby. Początkowo jeżeli chodzi o starsze osoby to dobrze jest wybrać spacer. Wykonanie około pięciu tysięcy kroków to bardzo dobry wynik, który z pewnością korzystnie wpłynie na ich zdrowie, a nie obciąży organizmu w zbyt dużym stopniu. Warto jest szukać ćwiczeń, które pozwalają na zaangażowanie dużej ilości grup mięśniowych. Jeżeli chodzi o leczenie cukrzycy typu 2 to bardzo ważne jest stosowanie prawidłowej diety. Dobrym wyborem jest dieta śródziemnomorska, a także dieta DASH bogata w błonnik. Pacjentom powinno się zalecać produkty sfermentowane wśród których znajdują się kefiry czy jogurty. Warto jest wybierać warzywa, niskotłuszczowe produkty mleczne czy też pełnoziarniste produkty zbożowe.

Cukrzyca jest jedną z najczęściej diagnozowaną chorobą w naszym kraju. Obecnie choruje na nią około 3 miliony Polaków. Po 60 roku życia cukrzyca typu 2 dotyka co 4 osobę, natomiast po 80 jest to już co druga osoba. Należy wspomnieć, że spora część chorych nie jest jeszcze zdiagnozowana. Związane jest to z tym, że w początkowych jej etapach nie występują objawy, które mogą być sygnałem, że należy zgłosić się do lekarza. Z tego właśnie powodu jest ona niedoceniana jeśli chodzi o działania profilaktyczne, wśród których zalicza się prowadzenie możliwie najzdrowszego trybu życia czyli stosowanie zdrowej diety, a także systematyczne uprawianie aktywności fizycznej. Odpowiednie szybkie reagowanie, gdy poziom glukozy wzrasta, pozwala na jej szybki powrót do prawidłowych wartości, jednak konieczna jest zmiana stylu życia. Oczywiście zalecane jest aby systematycznie badać poziom glukozy we krwi, co pozwoli zdiagnozować nieprawidłowości. Dotyczy to osób po 45 roku życia, u którego występują czynniki ryzyka takie jak nadciśnienie tętnicze, siedzący tryb życia, nadwaga lub występowanie cukrzycy w rodzinie. Takie osoby powinne raz w roku wykonywać takie badanie. W ośrodku badawczym w Katowicach przeprowadza się badania nad cukrzycą typu 1. Jego założeniem będzie opracowanie nowych metod leczenia tej postaci choroby, a także prawdopodobieństwa występowania tego schorzenia u najbliższych krewnych pacjenta. Jeśli chodzi o nowe terapie to warto jest wspomnieć o tym, że jakiś czas temu opracowano trójskładnikową tabletkę. FDA zatwierdziła ten lek, który ma być stosowany u dorosłych osób z cukrzycą typu 2. Wśród składników tego leku znajduje się empagliflozyna, linagliptyna i chlorowodorek metforminy. Skuteczność tego leku została potwierdzona w dwóch randomizowanych badaniach. Dzięki preparatom złożonym z pewnością komfort terapii jest dużo większy, a pacjenci nie są narażeni na ryzyko pominięcia połknięcia, któregoś z leków. Wielu starszych pacjentów, ma problemy z pamięcią lub koncentracją, co wiąże się z tym, że pewne dawki leków mogą zostać pominięte, co w przypadku zarówno cukrzycy, jak i innych chorób może się wiązać z niebezpiecznymi powikłaniami. Dodatkowo taka forma przyjmowania leków, z pewnością wiąże się z lepszą skutecznością terapii. Stosowanie wielu leków oddziaływuje na większą liczbę mechanizmów, które przyczyniają się do występowania hiperglikemii.Eksperci są zdania, że chorzy z niewyrównaną glikemią są osobami znajdującymi się w grupie wysokiego ryzyka jeśli chodzi o infekcję koronawirusem i ciężki przebieg infekcji COVID-19. Sugeruje to, że szczególnie w okresie epidemii wskazane jest kontrolowanie przebiegu cukrzycy, a także glikemię. W tym trudnym okresie ciężej jest skonsultować się ze specjalistą, jednak wytyczne, których należy przestrzegać nie uległy zmianie i wciąż trzeba ich przestrzegać aby uniknąć groźnych dla życia i zdrowia powikłań. Stres, który wiąże się z pandemią, zmiana rytmu życia, w tym spożywania posiłków powinno skłonić do częstszych pomiarów cukru. Warto wspomnieć, że aż jedna trzecia osób, które zmarły w wyniku powikłań COVID-19 to osoby chorujące na cukrzycę. Według ekspertów jest to grupa pacjentów, która powinna być objęta specjalną opieką, a sama infekcja może przyczynić się do pogłębienia pierwotnej choroby. Należy zaznaczyć, że najbardziej narażeni na groźne powikłania są pacjenci, którzy w nieodpowiedni sposób kontrolują swoją chorobę. Jeżeli chodzi o cukrzycę typu 1, przy właściwej glikemii to pacjenci nie są aż tak narażeni na ciężki przebieg infekcji. Wyjątkiem są osoby z nieprawidłowo wyrównaną cukrzycą, gdy hemoglobina glikowana wynosi powyżej 10 procent. Dodatkowo czynnikiem, który może negatywnie wpłynąć na przebieg choroby jest czas trwania choroby, który jest dłuższy niż 30-40 lat. W przypadku osób z cukrzycą typu 2 groźne powikłania występują częściej. Każda infekcja, w tym koronawirusem przyczynia się do tego, że utrudnione jest kontrolowanie glikemii, a poziom glukozy wzrasta i trudno jest ją utrzymać w prawidłowym zakresie. Obserwuje się, że podwyższony poziom glukozy utrzymuje się długo po wyzdrowieniu. To pokazuje, że osoby z cukrzycą powinni w szczególności stosować się do wszelkich zaleceń higieny osobistej, aby w możliwie największym stopniu zredukować ryzyka zakażenia. Jeżeli już dojdzie do infekcji, to zaleca się aby osoby z cukrzycą pamiętali o intensywnym nawodnianiu, ograniczeniu spożycia produktów, które mogłyby podwyższyć w znacznym stopniu poziom glukozy. Należy regularnie sprawdzać temperaturę ciała oraz częściej sprawdzać poziom glukozy we krwi przy pomocy glukometru. Jeśli wartość jej przekracza 300 mg/dl to konieczne jest skonsultowanie się ze swoim lekarzem prowadzącym, ponieważ być może konieczna będzie modyfikacja aktualnie stosowanych leków. Konieczne jest uświadamianie pacjentów, że samo przyjmowanie leków obniżających poziom glukozy we krwi nie jest jedynym elementem terapii. Niezbędna jest zmiana dotychczasowych zwyczajów i zmiana trybu życia. Należy wprowadzić do jadłospisu zdrową żywność i pamiętać o regularnej aktywności fizycznej. Dzięki temu poprawa glikemii może być łatwiejsza. Dzięki tym czynnikom możliwa jest utrata nadmiernej ilości kilogramów w postaci tkanki tłuszczowej, która sprzyja występowaniu cukrzycy. Szybka utrata masy ciała w początkowych etapach choroby korzystnie wpływa na kontrolowanie cukrzycy, a także pozwala na uniknięcie groźnych powikłań w przyszłości. Oczywiście jest to możliwe jeśli wszelkie zalecenia są stosowane nieustannie. To pokazuje, że zarówno profilaktyka jak i leczenie cukrzycy opiera się na bardzo zbliżonych założeniach, o których powtarza się cały czas. Istnieje wiele form aktywności fizycznej, a także ciekawych, zdrowych przepisów, które pozwolą na utrzymywanie nas w dobrej formie. Z pewnością każdy może znaleźć coś dla siebie w Internecie, czy też różnych książkach lub czasopismach. Istnieje coraz większa liczba wideoblogów, które w bardzo przystępnej formie pokazują nam jak warto utrzymywać zdrową formę. Warto jest wspomnieć, że zaburzenia wzroku mogą być jednym z objawów cukrzycy, z którymi pacjenci zgłaszają się do specjalisty. W przebiegu cukrzycy dochodzi do retinopatii, jednak świadomość odnośnie tej choroby wciąż nie jest na wystarczającym poziomie. Bardzo ważne są regularne wizyty u okulisty, podczas których wykonuje się badanie dna oka. To pozwala na zdiagnozowanie nieprawidłowości, które mogą świadczyć o rozwoju cukrzycy. Na wczesnym etapie tej choroby dochodzi do zmian w naczyniach krwionośnych, które można dostrzec na tylnej ścianie oka. Dochodzi do poszerzenia żył, niewielkie wynaczynienia krwi, a także obrzęk siatkówki. U chorych w bardziej zaawansowanych stadiach może dochodzić do wylewów krwi do ciała szklistego oka, w wyniku zwiększonej kruchości naczyń. W takim wypadku pacjenci zgłaszają pojawienie się ciemnych plamek w polu widzenia, które znikają po kilku tygodniach. Bardzo częstym błędem jest lekceważenie tego objawu, ponieważ jak wspomniałem po pewnym czasie ustępuje. Niestety w niektórych przypadkach może nie dojść do jego wchłonięcia, co w konsekwencji może przyczynić się nawet do nieodwracalnej ślepoty, gdy wylew jest rozległy. U osób z cukrzycą może dochodzić do wahań wad wzroku, które są spowodowane wahaniami poziomu glukozy we krwi. Podwyższenie sprzyja krótkowzroczności, natomiast obniżenie jest związane z dalekowzrocznością. Pogorszone widzenie po zmierzchu jest częstym symptomem u diabetyków. Wynika to z pogorszenia funkcjonowania nerwów, które unerwiają mięśnie odpowiedzialne za rozszerzenie źrenicy. W wyniku tego dochodzi do gorszej adaptacji przy słabszym oświetleniu, co powoduje problemy z widzeniem w godzinach wieczornych oraz w nocy. U pacjentów z cukrzycą bardzo często może dochodzić do rozwoju zespołu suchego oka. Jest to związane z obniżoną produkcją filmu łzowego. Jako objaw należy też wspomnieć o nawracających infekcjach oka. Wśród nich wymienia się nawracające gradówki i jęczmienie i przewlekłe, bakteryjne zapalenia brzegów powiek. Pewnym sygnałem są także nawracające infekcje bakteryjne spojówki.

Jeżeli chodzi o profilaktykę warto jest wspomnieć o aktywności fizycznej. Jeżeli ma ona przyczyniać się do obniżenia poziomu cukru to musi być wykonywana przez około 3-4 godziny w ciągu tygodnia. Moim zdaniem nie jest to zbyt dużo czasu i z pewnością każdemu uda się tak zaplanować swoje zajęcia aby móc poćwiczyć. Aby było to skuteczne dobrze aby odstępy pomiędzy dniami, w których jest uprawiany sport nie był dłuższy niż 2-3 dni. Wiele osób na początkowych etapach przygody z aktywnością fizyczną popełnia pewien błąd. Starają się oni bowiem wykonywać ćwiczenia praktycznie w maksymalnym zakresie swoich możliwości. Dla organizmu może to być pewnego rodzaju stres, który powoduje, że musi być wytworzona większa ilość energii. Przyczynia się to do tego, że we krwi dochodzi do wzrostu poziomu glukozy. Powoduje to rozwój hiperglikemii. Jeżeli chodzi o początki ze sportem to dobrze aby ćwiczenia były wykonane w 60 procentach możliwości. Istotne jest aby się zmęczyć, ale nie doprowadzić do przemęczenia. Zalecaną formą aktywności jest nordic walking albo szybki spacer. Ważnym aspektem jest aby we właściwy sposób dotlenić organizm, dlatego jeżeli zamierzamy ćwiczyć w domu, to dobrze jest to robić przy otwartym oknie. Właściwa technika oddechu również jest istotna i warto jest się jej nauczyć. Trenerzy personalni, a także lekarze zalecają także inne formy aktywności fizycznej. Jedną z nich jest pływanie, podczas którego nie dochodzi do zbyt dużego obciążenia stawów. Jednocześnie podczas tej aktywności fizycznej jest możliwe zaangażowanie wielu grup mięśniowych. Rzeczą na którą koniecznie trzeba zwrócić uwagę jest dieta. Wiele mówi się o błonniku i jego pozytywnym oddziaływaniu na nasze zdrowie. W przypadku osób, które chorują na cukrzycę spożycie błonnika może przyczynić się do wydłużenia życia. Takie wnioski zostały zaprezentowane przez naukowców z Nowej Zelandii. Wiele osób nie jest świadoma tego jak łatwo można zwiększyć spożycie błonnika. Znajduje się on powszechnie w warzywach oraz owocach. Można znaleźć go także w produktach pełnoziarnistych, brązowym ryżu czy nasionach strączkowych. Wspomniane badania dotyczyły osób z cukrzycą typu 1 i 2. Systematyczne spożywanie większych ilości błonnika powodowało to, że w lepszym stopniu był kontrolowany poziom glukozy, cholesterolu we krwi, a także redukcja masy ciała. Należy jednak wspomnieć o tym, że przetwarzanie pokarmów zawierających błonnik może osłabić ich korzystne działanie. Jeżeli chodzi o spożywanie błonnika to nie należy się kierować tylko tym, że może on okazać się skuteczny w kontrolowaniu różnych schorzeń lub redukowaniu niektórych objawów. Jako profilaktyka licznych chorób bardzo ważne jest aby spożywać go w zwiększonych ilościach. W naszym kraju żyje 2,7 miliona osób z cukrzycą. Z kolei u 5-6 milionów występuje stan przedcukrzycowy, u części z nich w ciągu 10 lat dojdzie do rozwoju wspomnianej choroby. W Polsce wciąż prowadzone są liczne działania, których celem jest poprawa kondycji zdrowotnej społeczeństwa. W uzdrowisku w Busku-Zdroju uruchomiono bezpłatny punkt badań profilaktycznych w kierunku wykrycia cukrzycy typ 2. Dodatkowo będą prowadzone także zajęcia ruchowe oraz porady dietetyczne. Badanie ma objąć 240 tysięcy osób wieku 45-64 lat. Wydaje mi się, że takie działa cieszą się sporym zainteresowaniem, a ich cel jest jak najbardziej słuszny. Zapobieganie cukrzycy typu 2 wcale nie jest takie trudne jak myśli wiele osób, jednak należy stosować się do kilku podstawowych zasad, o których uczestnicy będa mogli się dowiedzieć właśnie w uzdrowisku. Dobrze aby podobne działania miały miejsce w innych częściach naszego kraju ponieważ problem nadwagi czy otyłości, dotyczy większości regionów w Polsce. W naszym kraju od pewnego czasu pacjenci mają dostęp do nowych terapii z wykorzystaniem flozyn i inkretyn. Flozyny cechują się działaniem kardioprotekcyjnym i mogą obniżyć ryzyko rozwoju groźnych schorzeń. Dzięki zastosowaniu tych substancji w znacznym stopniu może dojść do zmniejszenia liczby hospitalizacji co zarówno z punktu widzenia pacjenta, ale także oszczędności, szczególnie w dzisiejszych czasach jest bardzo ważna. Jeżeli chodzi o leczenie insuliną, to doszło do redukcji ich cen. Trwają jeszcze negocjacje w temacie insulin długodziałających. Postęp technologiczny przyczynił się do znacznej poprawy kontrolowania poziomu glukozy we krwi. Stworzono urządzenie, które jest w stanie je bezustannie analizować. Niestety jak na razie jest ono refundowane do 18 roku życia. Istnieje jednak szansa, że będzie ona dotyczyć także osób pełnoletnich jeśli cena tych urządzeń ulegnie redukcji. Z punktu widzenia lekarza, możliwość oceny poziomu glukozy z pewnością będzie pomocne w kontrolowaniu zdrowia pacjenta. Ponadto rodzice mogą sprawdzać czy ich dzieci stosują się do zaleceń specjalisty poza domem, na przykład podczas pobytu w szkole czy na wycieczce. Jedna z wrocławskich firm będzie przeprowadzać badania nad lekiem przeciwcukrzycowym. Na świecie żyje bardzo wiele osób z cukrzycą typu 2. Opracowanie skutecznego leku z pewnością byłoby ogromnym przełomem w medycynie, a jeśli powstałby on w naszym kraju to na pewno dostęp do tego typu terapii byłby tańszy i łatwiejszy. Nowy lek ma zostać dostarczany przez skóre w sposób, który zapewnia brak ciągłości uszkodzenia powłok skórnych i wykazywać się bardzo szybkim działaniem. Należy wspomnieć o tym, że wiele osób z cukrzycą 2 typu cierpi na różnego rodzaju dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Związane jest to z tym, że zmuszeni są oni przyjmować od kilku do nawet kilkunastu tabletek każdego dnia. Szczególnie osoby starsze mogą skarżyć się na problemy z połykaniem wynikających właśnie z przyjmowania leków w takiej postaci. Nowa forma podawania leków z pewnością będzie bardziej komfortowa i bezpieczniejsza dla pacjentów. Precyzyjne dawkowanie poprawi skuteczność terapii, a także korzystnie wpłynie bezpieczeństwo. Pozostając w tematyce nowych leków, trwają pracę nad substancjami, których działanie przyczyni się do redukcji zaburzeń metabolicznych, które mogą być przyczyną licznych powikłań. Precyzyjniej to być odpowiednia szczepionka. Jej działanie ma opierać się na usuwaniu uszkodzonych niej komórek układu odpornościowego. Jeżeli nie zostaną usunięte to mogą przyczyniać się do rozwoju stanu zapalnego. Prawdopodobnie chodzi o limfocyty T, które mogą kumulować się w tkance tłuszczowej, zwiększając ryzyko jego rozwoju, a także zaburzeń metabolicznych, a nawet chorób serca. Terapie polegające na zmniejszeniu liczby tych komórek może okazać się bardzo przydatne w przypadku przebiegu cukrzycy.