Coraz więcej osób szczepi się na grypę. Społeczeństwo jest coraz bardziej świadome zagrożeń związanych z powikłaniami grypy. Myślę, że dużą różnicę w porównaniu do zeszłego roku zrobiła lepsza dostępność w aptekach. Najniebezpieczniejsze efekty choroby są najgroźniejsze dla dzieci i osób starszych, dlatego dobrym pomysłem była refundacja szczepionek. Seniorzy mogą otrzymać je nawet za darmo. Dzięki temu chętniej idą do lekarza, a potem na szczepienie.

Grypa jest jedną z najczęściej występujących wirusowych chorób zakaźnych. Jej objawy zna każdy. To m.in dreszcze, gorączka, bóle mięśni, gardła, osłabienie czy suchy kaszel. Dlaczego powinniśmy się jej obawiać?Pierwsze objawy grypy pojawiają się w ciągu doby i rozwijają się w ciągu 18-72 godzin od zakażenia. Choroba zazwyczaj ustępuje samoistnie (o ile nie dojdzie do powikłań) po 3-7 dniach, jednak kaszel, zmęczenie i uczucie rozbicia mogą się utrzymywać do ok. 2 tygodni. Grypa może przybierać formę epidemii, a rzadziej pandemii, czyli epidemii szerzącej się na znacznych obszarach na całym świecie. Mimo świadomości społecznej na temat cykliczności kolejnych epidemii grypy, trudno przewidzieć ich wystąpienie oraz nasilenie. O powadze zagrożenia, jakie stanowi grypa, świadczą szacunki WHO. Według nich co roku na grypę choruje od 330 milionów do 1,76 miliarda ludzi, rejestruje się 3-5 milionów osób z ostrymi objawami chorobowymi z powodu grypy, umiera od 500 tys. do miliona osób! Co roku grypa na całym świecie zakaża 5-10 % dorosłych oraz 20-30 % dzieci. Przebieg kliniczny choroby zależy nie tylko od właściwości wirusa, ale także od odporności pacjenta, jego wieku, nawyków żywieniowych, palenia tytoniu (jako czynnika negatywnie wpływającego na drogi oddechowe) czy współistniejących chorób przewlekłych (serca, płuc, nerek, stanów po przeszczepach narządów i tkanek, nowotworów, kolagenoz, cukrzycy, itp.). Warto podkreślić, że większość dostępnych danych na temat zapadalności i śmiertelności z powodu grypy dotyczy krajów rozwiniętych. Z powodu częstych mutacji wirusa, aby zapewnić skuteczność działań profilaktycznych, należy powtarzać szczepienia co sezon. Objawy grypy nie są charakterystyczne wyłącznie dla zakażenia wirusem grypy. Obecnie dostępnych jest jednak wiele metod potwierdzających zakażenie spowodowane przez wirus grypy.Cechą charakterystyczną grypy jest jej łatwość rozprzestrzeniania się. Przenosi się ona z osoby na osobę drogą kropelkową, tzn. poprzez wdychanie kropelek aerozolu powstających podczas kichania, kaszlu lub w wyniku bezpośredniego kontaktu ze świeżą wydzieliną z dróg oddechowych osób zakażonych. Szybkiemu rozprzestrzenianiu się choroby sprzyja obecność osób zakażonych w miejscach dużych skupisk ludzkich, np. w środkach transportu, placówkach użytku publicznego, supermarketach, kinach, teatrach, itp. Osoba dorosła zakażona wirusem grypy może go przenosić na innych przez 3-5 dni od chwili pojawienia się objawów chorobowych, natomiast dziecko może być źródłem zakażenia nawet przez 7 dni. W początkowej fazie zakażenie może jednak przebiegać bezobjawowo, co dodatkowo sprzyja szerzeniu się wirusa. Najczęstszym powikłaniem pogrypowym jest zapalenie płuc, oskrzeli lub ucha środkowego oraz paciorkowcowe zapalenie gardła. Do rzadszych należą: zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych. Powikłania te mogą prowadzić do zgonu. Niestety, niejednokrotnie uwidaczniają się one dopiero po pewnym czasie od przebytej infekcji grypowej, a odnotowywane są najczęściej u dzieci poniżej 2. roku życia, osób starszych oraz pacjentów z chorobami przewlekłymi. Prawie 90% zgonów z powodu grypy i jej powikłań występuje u osób po 60. roku życia.

Grypa jest ostrą chorobą zakaźną, wywoływaną przez wirusy grypy. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową lub przez kontakt ze skażoną powierzchnią. Okres inkubacji wynosi 1-4 dni. Wirusy grypy atakują komórki nabłonka dróg oddechowych, w których się namnażają. W konsekwencji powodują ich zniszczenie, co z kolei ułatwia rozwój infekcji bakteryjnych. Objawy grypy są podobne do wielu innych ostrych chorób infekcyjnych i są zarówno miejscowe (kaszel, ból gardła, katar), oraz w postaci nagłej, wysokiej gorączki powyżej 38ºC, dreszczy, bólów mięśniowo-stawowych, bólów głowy, bólu w klatce piersiowej, złego samopoczucia, braku łaknienia, nudności i wymiotów. Choroba trwa, o ile nie dojdzie do powikłań, około 7 dni. Kaszel i złe samopoczucie mogą utrzymywać się ponad 2 tygodnie. Powodem ciężkiego przebiegu grypy są powikłania pogrypowe, m.in. zapalenie płuc i oskrzeli, zapalenie ucha środkowego, zapalenie mięśnia sercowego i osierdzia, zaostrzenie istniejących chorób przewlekłych, powikłania neurologiczne. Grypa jest bardzo zaraźliwa i co sezon wywołuje epidemie, dotykające znaczną część społeczeństwa, pomimo tego, że u zdrowych osób rzadko dochodzi do poważnych powikłań, osoby w grupach ryzyka mogą bardzo ciężko chorować, a nawet umrzeć. Co sezon epidemiczny opracowywana jest nowa szczepionka przeciw grypie, na podstawie szczepów wirusa krążących aktualnie na półkuli północnej. Szczepienia są zalecane osobom z grup ryzyka oraz grup zawodowych w sposób szczególny narażonych na kontakt z wirusem. W Polsce rejestruje się od kilkuset tysięcy do kilku milionów zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę w zależności od sezonu epidemicznego. Szczyt zachorowań ma miejsce zwykle między styczniem a marcem. Grypa powoduje zachorowania o charakterze epidemii, występujących co sezon lub pandemii, powtarzających się co kilkanaście-kilkadziesiąt lat, które mają zasięg ogólnoświatowy. W Polsce dostępne są szczepionki inaktywowane zawierające cząstki wirusa grypy (typu „split”) lub powierzchniowe białka wirusa grypy (typu „subunit”) oraz żywa szczepionka donosowa. Szczepienia przeciw grypie zapobiegają zachorowaniom u ok. 40-70% szczepionych osób, w zależności od sezonu i grupy osób szczepionych. Zapewniają wysoką ochronę przed powikłaniami pogrypowymi. Szczepionki przeciw grypie mogą być podane każdemu już od 6 miesiąca życia (w zależności od składu szczepionki), o ile nie ma przeciwwskazań medycznych. Szczepieniu powinny się poddać zwłaszcza osoby z grup wysokiego ryzyka wystąpienia powikłań pogrypowych i osoby, które mogą stanowić źródło zakażenia dla osób z grupy wysokiego ryzyka oraz ci, którzy ze względu na charakter wykonywanej pracy są szczególnie narażeni na zakażenie wirusem grypy (np. pracownicy ochrony zdrowia). Szczepionki przeciw grypie charakteryzują się najmniejszą liczbą rejestrowanych niepożądanych odczynów poszczepiennych. Po szczepieniu mogą wystąpić jedynie reakcje miejscowe, tj.: zaczerwienienie, bolesność i obrzęk w miejscu wstrzyknięcia oraz rzadziej reakcje ogólne (niewielki wzrost temperatury ciała, ból mięśni, stawów i głowy), ustępujące po kilku dniach. Przeciwwskazaniem do szczepienia przeciw grypie jest m.in. reakcja anafilaktyczna po wcześniejszym podaniu szczepionki, ostra infekcja i wysoka gorączka powyżej 38ºC.

Grypa jest chorobą, która dotyka wielu osób każdego roku. Jesienią organizm musi zmierzyć się z nie lada wyzwaniami, jakie stawia przed nim pogoda. Poranki są już chłodne, w ciągu dnia często świeci słońce, temperatura na zewnątrz spada, pojawiają się wiatr i deszcz. Taka huśtawka pogodowa sprzyja przeziębieniom czy zachorowaniom na grypę. Przed grypą możemy się jednak obronić. Zachorowania pojawiają się sezonowo. Wzmożoną zachorowalność obserwuje się w okresie od późnej jesieni aż do wczesnej wiosny. Wirus grypy najczęściej przenosi się drogą kropelkową w trakcie kontaktu z osobą zakażoną, chociaż zarazić można się też poprzez dotyk (wirus grypy może znajdować się również na skórze rąk, ale także na przedmiotach, których używała osoba chora). Szczepienie na grypę – czy warto się szczepić? Oczywiście, że warto. Grypą zarazić można się od osób, które potencjalnie wyglądają na zdrowe. Czasami wystarczy zwykły kontakt z osobą chorą, a nawet korzystanie z tych samych przedmiotów. Nie zawsze możemy uniknąć kontaktu z wirusem. I właśnie z tego powodu warto zaszczepić się przeciwko grypie, by zmniejszyć do niezbędnego minimum ryzyko zachorowania. Z jakich jeszcze powodów warto się zaszczepić? Każdego roku skład szczepionki przeciw grypie się zmienia. Firmy farmaceutyczne, które są odpowiedzialne za ich wytworzenie opracowują skład na podstawie wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Zmiany mają na celu lepszą ochronę przed zachorowaniem, a wytyczne wynikają ze zgromadzonych danych i z przewidywanych możliwości mutacji wirusów grypy w danym sezonie. Szczepienie można wykonać w dowolnym momencie, a odporność na grypę organizm nabywa po 7–10 dniach od chwili szczepienia.Rola szczepienia na grypę jest szczególnie ważna w przypadku dzieci. Przedszkola oraz szkoły, do których uczęszcza wiele dzieci to doskonałe miejsca do szybkiego rozprzestrzeniania się wirusów. Dziecko może się zarazić nie tylko od kolegów, lecz także od rodziców lub rodzeństwa, od przechodniów podczas spacerów, zakupów w sklepie. Bardzo ważne jest, aby zabezpieczać dzieci i działać profilaktycznie, stosując szczepienia przeciw grypie. Rodzice w związku z panującą często opinią, aby nie szczepić dziecka, bo potem zachoruje na grypę, rezygnują ze szczepienia. Nic bardziej mylnego. Szczepionka nie może wywołać grypy, bo nie ma w niej żywego wirusa. Ryzyko powikłań pochorobowych jest zawsze wielokrotnie większe niż skutki uboczne szczepień. Gorączka w przebiegu grypy, często bardzo wysoka, jest groźna, szczególnie w przypadku dzieci. Młody organizm również może nie potrafić poradzić sobie z powikłaniami pogrypowymi, jeśli do nich dojdzie. Dzieci do 5. roku życia są w grupie ryzyka ciężkiego przebiegu infekcji grypowej i wystąpienia powikłań, dlatego tak ważne jest, aby najmłodsi zostali poddani szczepieniom ! Każda choroba wiąże się zazwyczaj z koniecznością wykupienia zaleconych przez lekarza leków. A to może stanowić spory wydatek, zwłaszcza gdy dojdzie do powikłań, koszty znacznie wzrastają. Szczególnie, gdy są one na tyle ciężkie, że poza leczeniem, konieczna jest również rehabilitacja, która pozwoli dojść do pełni zdrowia i sprawności. Reasumując – zaszczep się na grypę, by nie ponosić później zbędnych wydatków. Zachorowanie na grypę wyłącza nas z wszelkiej aktywności, a okres rekonwalescencji, czyli powrotu do pełni zdrowia, może być długi. Szczepienie na grypę sprawi, że mimo jesiennej aury na zewnątrz w okresie wzmożonego zachorowania nie będziemy musieli rezygnować z uprawiania sportu czy innej aktywności. Niestety sezon grypowy wiąże się ze wzrostem zgonów spowodowanych powikłaniami pogrypowymi, zwłaszcza dotyczącymi chorób sercowo-naczyniowych. Zagrożenie jest na tyle duże, że na stronie Państwowego Zakładu Higieny podawane są bieżące informacje na temat liczby zachorowań na grypę oraz podejrzeń zachorowań, a także liczby zgonów. W przypadku dużej liczby zachorowań w danej populacji mówi się o epidemii danej choroby. Od początku 2018 r. w Polsce, jak podaje Państwowy Zakład Higieny, na grypę oraz choroby grypopodobne zachorowało ponad 4 mln osób. Niestety, czasami ludzie bagatelizują pierwsze objawy grypy, utożsamiając je z przeziębieniem. Dlaczego? Ponieważ oba stany wywoływane są przez wirusy i dają podobne objawy. Jednakże grypa i przeziębienie to nie to samo, różnią się one głównie sposobem przebiegu choroby, czasem trwania oraz możliwością wystąpienia poważnych powikłań. Pewne objawy towarzyszące grypie powinny skłonić nas do natychmiastowego zasięgnięcia porady lekarskiej, a nawet konsultacji na szpitalnym oddziale ratunkowym. W większości przypadków grypy wystarczy leczenie objawowe czyli przyjmowanie leków zmniejszających ból, gorączkę i kaszel. Można jednak podjąć pewne kroki, które dodatkowo pomogą organizmowi szybciej zwalczyć infekcję, a często też łagodniej przejść przez proces chorobowy. Lekarze wskazują, że najlepsze co możemy zrobić dla naszego organizmu podczas choroby, to dostarczyć mu dużą dawkę odpoczynku. Najlepszym lekarstwem na zwalczanie grypy jest sen, a do tego spożywanie dużej ilości płynów. Grypę przede wszystkim warto “wyleżeć” i nie narażać się na czynniki, które mogą doprowadzić do pogorszenia stanu chorego. Równie ważne jest odizolowanie chorego od osób zdrowych, aby uniknąć lub zminimalizować ryzyko rozprzestrzeniania choroby. U chorych, którzy skarżą się na ból głowy i występuje wysoka gorączka można stosować leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Istnieje co najmniej kilkanaście domowych sposobów, które mogą korzystnie wpłynąć na nasz stan podczas choroby. Wiele osób decyduje się np. na picie mleka z miodem i czosnkiem lub herbaty z sokiem malinowym. Niesłabnącym zainteresowaniem cieszą się także soki z czarnego bzu, lipy czy malin. Niektóre powikłania pogrypowe wymagają podania antybiotyków. Dzieje się tak np. w przypadku małych dzieci, u których infekcja wirusowa przeradza się w zakażenie bakteryjne i atakuje np. ucho bądź zatoki. Wówczas antybiotyk staje się niezbędny, ale pamiętać należy, że nie będzie on oddziaływał na samego wirusa grypy, gdyż zwalcza wyłącznie bakterie. Co zatem robić, by nie zachorować na grypę? Aby zwiększyć prawdopodobieństwo uniknięcia choroby, warto się szczepić. Szczepionka zmniejsza ryzyko zachorowania na grypę, a jeśli do niego dojdzie sprawia, że jej przebieg jest łagodniejszy. Oprócz szczepień, w zakresie profilaktyki bardzo istotne są także kwestie związane z odpowiednią higieną, w szczególności dotyczącą mycia oraz dezynfekcji rąk. Ważne jest, aby osoby, które kaszlą lub cierpią z powodu nieżytu nosa, zakrywały nos i usta podczas kaszlu lub kichania, by zminimalizować ryzyko zarażenia osób będących w pobliżu. Zalecenia w zakresie profilaktyki sugerują również, aby unikać przebywania w zatłoczonych pomieszczeniach i miejscach. Szczepienie przeciwko grypie, tak jak i inne szczepienia, wymaga kwalifikacji lekarskiej czyli potwierdzenia, że dana osoba może być w tym dniu zaszczepiona. Lekarz uzyskuje informacje dotyczące stanu zdrowia, chorób przewlekłych czy obniżenia odporności. Szczepienie należy przesunąć na inny termin w przypadku nasilonej ostrej infekcji lub zaostrzenia choroby przewlekłej. Nie można również szczepić niemowląt przed ukończeniem 6. miesiąca życia, dlatego tak ważne jest, aby osoby znajdujące się w ich otoczeniu, a szczególnie rodzice i starsze rodzeństwo, byli zaszczepieni przeciwko grypie i nie stali się źródłem zakażenia dla maluszka.

Najlepszą formą zabezpieczeń przed grypą są oczywiście szczepienia. Może zdarzyć się, że osoba, która się zaszczepiła będzie miała objawy przypominające te jakie występują podczas grypy, jednak bardzo ważne jest to, że ryzyko powikłań pogrypowych jest znacznie mniejsze i nie stanowią one tak dużego zagrożenia dla zdrowia i życia. Bardzo ciekawa inicjatywa ma miejsce w wielu polskich miastach, w których władze postanowiły przeznaczyć spore ilości funduszy na to aby zapewnić darmowe szczepionki seniorom. W wielu przypadkach starsze osoby mają problemy z pieniędzmi i czasem brakuje im nawet na leki, nie mówiąc już o dodatkowych szczepieniach. Starsze osoby bardzo często narażeni są na przebywanie w miejscach, gdzie w jednym czasie jest wiele osób np. w komunikacji miejskiej czy przychodniach co zwiększa ryzyko tego, że mogą zarazić się grypą od innych ludzi. Z uwagi na gorsze funkcjonowanie układu odpornościowego warto aby wspomagać go właśnie szczepionkami.

Dobrze, aby najmłodsza część społeczeństwa również systematycznie co roku przeprowadzała szczepienia przeciwko grypie. Dzieci często bardzo źle znoszą różnego rodzaju infekcje. Dodatkowo stresują się, że z uwagi na to, że są chorzy nie chodzą do szkoły czy też zajęcia dodatkowe co często przyczynia się do powstawania zaległości. Zdarza się, że z powodu choroby często omijają je ciekawe wyjazdy oraz wycieczki szkolne, na których bardzo często poprawiają się relacje między rówieśnikami. Z pozoru te czynniki mogą nie wydawać się istotne , jednak dla młodego człowieka są one bardzo ważne. Oczywiście najbardziej groźne są powikłania pogrypowe, które mogą występować chociażby pod postacią zapalenia płuc, oskrzeli, krtani czy ucha środkowego. Wśród bardziej poważnych wymienia się: zapalenie mózgu, opon mózgowych czy mięśnia sercowego.