Czas wciąż jest naszym największym wrogiem, ponieważ o ile możemy wyleczyć nowotwór we wczesnym stadium, gdy pacjent zgłasza się za późno lub przez przypadek odkrywa się zmiany złośliwe, szanse na powrót do zdrowia są znikome. Rozwój badań diagnostycznych jest bardzo ważny i nie należy szczędzić pieniędzy na wspieranie nie tylko uznanych ośrodków, ale również młodych naukowców z dobrymi pomysłami, mającymi realną szansę powodzenia

Zgadza się! To na jakim stadium zostanie zdiagnozowany rak ma ogromne znaczenie jeżeli chodzi o rokowanie. Największym problemem w naszym kraju jest świadomość regularnych badań i nie chodzi tutaj tylko i wyłącznie o nowotwory. Podobnie jest z cukrzycą, nadciśnieniem i innymi chorobami cywilizacyjnymi. Moim zdaniem obowiązkiem każdej osoby, której zależy na zdrowiu swoim i swoich bliskich jest regularne przeprowadzanie badań oraz zachęcanie do nich. Dzięki temu będziemy unikać przykrych sytuacji, że jakaś choroba została przeoczona i tylko często przez brak odpowiedzialności rokowanie co do niej jest znacznie gorsze. Zrobienie badań wcale nie zabiera tak dużo czasu. Można co pewien okres odpuścić sobie wyjście do kina, ze znajomymi czy obejrzenie serialu i zapisać się na badania kontrolne. Rak piersi dotyka sporą część kobiet w naszym kraju i pomimo licznym kampanii oraz informacji przekazywanych przez lekarzy bardzo duży odsetek diagnozowanych zmian jest już w stadium zaawansowanym.

Profilaktyka pierwotna to działania mające na celu zapobieganie powstawaniu choroby poprzez wzmocnienie ogólnego stanu zdrowia. W przypadku nowotworu piersi możliwości profilaktyki pierwotnej są ograniczone. Wyniki badań wskazują na związek między wzrostem ryzyka zachorowania na raka piersi a nadmiernym spożywaniem tłuszczu, alkoholu oraz nadwagą. Ilość tkanki tłuszczowej oraz konsumpcja alkoholu wpływają na poziom estrogenów – kobiecych hormonów – im wyższy poziom estrogenów tym ryzyko zachorowania na raka piersi jest większe. Rodzenie dzieci oraz długie karmienie piersią są uważane za czynniki zmniejszające ryzyko zachorowania na raka piersi. Niektóre czynniki ryzyka zachorowania na raka piersi, takie jak np. wiek czy występowanie nowotworów w rodzinie, nie mogą zostać wyeliminowane. Można jednak zmniejszyć zagrożenie zgonu z powodu raka piersi poprzez właściwe postępowanie, np. zmianę trybu życia czy poddawanie się stałej kontroli. Dla wczesnego wykrywania raka piersi najistotniejsze jest regularne poddawanie się badaniom diagnostycznym, z których najważniejsze znaczenie ma systematyczne wykonywanie mammografii – czyli profilaktyka wtórna. Decydujące znaczenie w przypadku raka piersi ma profilaktyka wtórna, która polega na wczesnym wykrywaniu choroby w fazie przedklinicznej (to znaczy, gdy nie są jeszcze obecne kliniczne objawy choroby ale jej wczesne symptomy są możliwe do uwidocznienia przy pomocy testu przesiewowego – w tym wypadku mammografii). Każda kobieta od dwudziestego roku życia powinna samodzielne i regularnie badać swoje piersi. Badanie najlepiej wykonać pierwszego dnia po zakończeniu miesiączki, zaś Panie po menopauzie powinny badać swoje piersi raz w miesiącu, najlepiej zawsze w tym samym dniu miesiąca. Samobadanie powinno składać się z dwóch części: oglądania i badania dotykiem. USG i mammografia służą wykrywaniu różnych zmian w piersiach, zwłaszcza zmian nowotworowych. Metodyka tych badań opiera się na różnych zjawiskach fizycznych. Stąd ich skuteczność diagnostyczna uzależniona jest od innych czynników, uważa się, że badania te wzajemnie się uzupełniają. Największą ich zaletą jest możliwość wykrycia zmian nowotworowych we wczesnym stadium, kiedy możliwe jest jeszcze wyleczenie. O wyborze badania decyduje lekarz. Badanie wykorzystujące ultradźwięki, jest nieinwazyjne i pozwala wykryć guzki o wielkości ok. 3-5 mm., jest niebolesne, nie ma znanych, negatywnych skutków zdrowotnych. Wynik otrzymuje się w gabinecie bezpośrednio po zakończeniu badania. Tej metody można używać od wczesnego dzieciństwa. W wieku 20 lat do ukończenia 30 roku życia warto wykonywać badanie USG piersi co najmniej co 2 lata, a potem raz do roku, o ile lekarz nie zaleci inaczej. Badanie USG pozwala uwidocznić i określić charakter ujawnionych w badaniu mammograficznym, a niewyczuwalnych palpacyjnie guzków. Znajduje też zastosowanie w monitorowaniu zmian o charakterze łagodnym oraz nadzorowaniu leczenia zmian nowotworowych, co pozwala unikać zbyt częstego napromieniania promieniami X przy okazji badań mammograficznych.

W Polsce zwiększa się zarówno zachorowalność, jak i umieralność na raka piersi u kobiet – w ciągu roku wykrywa się u nas 18-19 tys. zachorowań na raka piersi, a 6 tys. pacjentek umiera. Rak piersi jest jednym z najważniejszych problemów zdrowotnych u kobiet w Polsce. Z obecnie żyjących, co 14 Polka zachoruje na raka piersi w ciągu swojego życia. Biorąc pod uwagę wzrostowy wskaźnik zachorowalności, istnieje realne zagrożenie zwiększenia się liczby Polek, które zachorują w najbliższej przyszłości na ten nowotwór. Nowotwory złośliwe są pierwszą przyczyną zgonów u kobiet do 65 roku życia w Polsce, a rak piersi jest pierwszą przyczyną zgonów u kobiet w wieku 40-55 lat. W krajach wysoko rozwiniętych zachorowalność na raka piersi zwiększa się. Pomimo postępów w diagnozowaniu i leczeniu choroby, zwiększa się także liczba zgonów. W USA od kilku lat zaobserwowano jednak pewne zmniejszenie ryzyka zgonu u kobiet rasy białej. W krajach rozwiniętych jedna na dwanaście kobiet może zachorować na raka piersi, a jedna z dwudziestu z tego powodu umrze. W Polsce wyleczalność wszystkich nowotworów wynosi 40%, podczas gdy w USA - około 60%. W przypadku raka piersi przeżywalność jest tam również o wiele lepsza: w USA 70% kobiet chorych na nowotwór przeżywa 10 i 5 lat, a w Polsce tylko 40%. Rocznie choruje u nas na raka piersi około 10 000 kobiet, a około 5000 kobiet umiera rocznie z powodu tej choroby. Zatem stosunek umieralności do zachorowalności wynosi u nas 50%, a w innych krajach - 30%. Najlepszą wyleczalność stwierdzono w takich państwach jak USA, Wielka Brytania, Holandia i Skandynawia. Umieralność z powodu raka piersi można obniżyć prowadząc populacyjne programy wczesnego wykrywania tego nowotworu (tzw. badania skriningowe). W Polsce taki program rozpoczęto w styczniu 2007 r. Polega on na wysyłaniu zaproszeń na bezpłatne badanie mammograficzne do kobiet w wieku od 50 do 69 roku życia, które w ostatnich 24 miesiącach nie miały takiego badania. Bardzo ważne znaczenie ma określenie ryzyka raka piersi uwarunkowanego dziedzicznie na podstawie wywiadu rodzinnego. Kobiety zaliczone do rodzin wysokiego i bardzo wysokiego ryzyka zachorowania na raka piersi należy objąć poradnictwem genetycznym. Opieka genetyczna powinna w pierwszej kolejności odnosić się do kobiet z rodzin obciążonych, które są nosicielkami mutacji genów predyspozycji do zachorowania na raka piersi.

Nowotwór piersi dopada coraz więcej kobiet, sięga po coraz młodsze. Niezmienne od lat pozostaje tylko to: wcześnie wykryty jest wyleczalny. Słyszałaś to wiele razy, ale ten banał może uratować ci życie. Współcześnie leczenie raka piersi powinno polegać na postępowaniu skojarzonym, co oznacza wykorzystanie wszystkich dostępnych metod leczenia. Zakres wykorzystania poszczególnych metod leczenia zależy od stopnia inwazyjności i zaawansowania nowotworu oraz obecności czynników prognostycznych. Podstawową metodą jest leczenie chirurgiczne, które powinno być doszczętne i powinno dostarczać możliwie największej liczby informacji na temat stopnia zaawansowania oraz czynników prognostycznych. W ramach leczenia chirurgicznego wyróżniane są operacje oszczędzające i amputacje. W każdym przypadku obowiązuje wykonanie wycięcia pachowych węzłów chłonnych lub tzw. biopsja wartowniczego węzła chłonnego, która powinna być wykonywana w ośrodkach wysokospecjalistycznych. Niezbywalną częścią postępowania jest chirurgiczne leczenie odtwórcze. Większość chorych poddanych leczeniu chirurgicznemu powinna otrzymać pooperacyjne leczenie uzupełniające. W zależności od szczegółowych wskazań w ramach leczenia uzupełniającego wykorzystywana może być chemioterapia, hormonoterapia lub radioterapia (wymienione metody są często kojarzone sekwencyjnie). Mammografia pozwala wcześnie wykrywać 90-95 proc. zmian i - jak wynika z wieloletnich badań przesiewowych prowadzonych w krajach zachodnich - zastosowanie tej metody pozwala obniżyć śmiertelność kobiet z powodu raka piersi o 25-30%. Niestety, jedynie 20% Polek odpowiada na te zaproszenia, a żeby badania miały charakter populacyjny powinno to być 70%. Poza tym, najlepsze efekty uzyskuje się wówczas, gdy kobiety pozostają w takim programie wiele lat. Wśród przyczyn słabej zgłaszalności polskich kobiet na mammografię przesiewową wymienia się: lęk przed chorobą nowotworową i kojarzenie jej z "wyrokiem śmierci", zbyt niską wiedzę na temat profilaktyki i możliwości skutecznego leczenia raka, lekceważenie swojego zdrowia oraz brak dobrych nawyków zdrowotnych - np. samokontroli piersi czy regularnego wykonywania mammografii. Wiele kobiet nie wie, że onkologia zrobiła ogromne postępy i obecnie wielu chorych na raka można wyleczyć, pod warunkiem, że zostanie on wykryty wcześnie i od początku jest właściwie leczony. Należy też wspomnieć o licznych kampaniach organizowanych przez Amazonki po to, aby poprawić wczesną wykrywalność raka piersi w Polsce, zwiększyć dostęp pacjentek do nowoczesnych terapii i udzielać im wszechstronnego wsparcia w chorobie. Należą tu takie inicjatywy jak kampania "Breast Friends - Przyjaciele od Piersi", "Gabinety z różową wstążką" czy kampania "Twoje pierwsze USG". Celem ogólnym tego programu jest zapewnienie sprawnego funkcjonowania programu profilaktyki raka piersi, wchodzącego w skład Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych, realizowanego przez Narodowy Fundusz Zdrowia.